Φυλαχτό 1.500 ετών ανακάλυψαν αρχαιολόγοι στην Κύπρο [εικόνες]

Κατά τη διάρκεια ανασκαφής στην αρχαία πόλη της Πάφου στη νοτιοδυτική Κύπρο, οι αρχαιολόγοι έφεραν στο φως ένα μάλλον ενδιαφέρον αντικε...

Κατά τη διάρκεια ανασκαφής στην αρχαία πόλη της Πάφου στη νοτιοδυτική Κύπρο, οι αρχαιολόγοι έφεραν στο φως ένα μάλλον ενδιαφέρον αντικείμενο. Πρόκειται για ένα φυλαχτό που φέρει παλινδρομική επιγραφή 59 γραμμάτων στα ελληνικά.


Οι παλινδρομίες είναι ακολουθίες χαρακτήρων, όπως λέξεις ή αριθμοί, που διαβάζονται το ίδιο προς τα πίσω ή προς τα εμπρός.

Τα φυλαχτά είναι μικρά αντικείμενα που είτε φοριούνται είτε προσφέρονται σε μια θεότητα, επειδή ο ιδιοκτήτης πιστεύει ότι θα μεταδώσει μαγικά κάποια εξουσία ή κάποια μορφή προστασίας από το κακό. Το συγκεκριμένο φυλαχτό, το οποίο πιστεύεται ότι είναι περίπου 1.500 ετών, είναι χαραγμένο και στις δύο πλευρές. Η μία πλευρά έχει πολλές εικόνες, όπως τον Αρποκράτη, θεό της σιωπής, ενώ η άλλη διαθέτει μια παλινδρομική επιγραφή γραμμένη στα ελληνικά:

ΙΑΕW, ΒΑΦΡΕΝΕΜ, ΟΥΝΟΘΙΛΑΡΙ, ΚΝΙΦΙΑΕΥΕ, ΑΙΦΙΝΚΙΡΑΛ, ΙΘΟΝΥΟΜΕ, ΝΕΡΦΑΒW, ΕΑΙ

Όπως αναφέρθηκε από το Live Science, αυτό μεταφράζεται σε «Iahweh (ένας Θεός) είναι ο φορέας του μυστικού ονόματος, το λιοντάρι του Re προστατεύει το ιερό του». Η σειρά διαθέτει πραγματικά μια-δυο λάθη, με ένα «p», γραμμένο δύο φορές, ενώ θα έπρεπε να είναι «V».



Το φυλακτό φέρει ελληνική επιγραφή με 59 γράμματα, τα οποία διαβάζονται με τον ίδιο τρόπο είτε προς τα δεξιά είτε προς τα αριστερά, ένα χαρακτηριστικό γνωστό ως παλίνδρομο. Τα τρία γράμματα στο κάτω μέρος, ΕΑΙ, ήταν αρκετά «πιεσμένα» και είναι δύσκολο να διαβαστούν. Το φυλαχτό έχει διαστάσεις 34,9 χιλιοστά με 41,2 χιλιοστά.

Παρόμοια παλίνδρομα έχουν βρεθεί και σε άλλα σημεία του αρχαίου κόσμου, γράφει ο Joachim Śliwa, καθηγητής στο Ινστιτούτο Αρχαιολογίας του πανεπιστημίου Jagiellonian της Κρακοβίας στην Πολωνία, σε άρθρο που δημοσιεύθηκε πρόσφατα στο περιοδικό Studies in Ancient Art and Civilization.

Το φυλαχτό ανακαλύφθηκε το καλοκαίρι του 2011 στο πλαίσιο των ανασκαφών του Paphos Agora Project. Με επικεφαλής τον καθηγητή Ewdoksia Papuci-Wladyka του πανεπιστημίου Jagiellonian, η ομάδα έχει αναλάβει την ανασκαφή της Αρχαίας Αγοράς στη Νέα Πάφο. «Το φυλαχτό προστάτευε τον κάτοχό του από κίνδυνο» δηλώνει ο Papuci-Wladyka.

Κατά τη διάρκεια του 5ου και 6ου αιώνα, η Κύπρος ήταν μέρος της Ανατολικής Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας. Η Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία είχε χωριστεί στα δύο κατά τη διάρκεια του 4ου αιώνα, με την Κύπρο να βρίσκεται υπό τον έλεγχο του ανατολικού τμήματος. Όταν η Δυτική Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία έπεσε κατά τη διάρκεια του 5ου αιώνα, η Ανατολική Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία συνέχισε να ακμάζει με αποτέλεσμα να γίνει η γνωστή Βυζαντινή Αυτοκρατορία.

Μέχρι τον 5ο αιώνα, ο Χριστιανισμός ήταν η επίσημη θρησκεία της Ανατολικής Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας, και όσο περνούσε ο καιρός, η παραδοσιακή πολυθεϊστική (επίσης γνωστή και ως παγανιστική) θρησκεία τέθηκε υπό αυστηρούς περιορισμούς και απαγορεύσεις. Παρ “όλα αυτά, μερικοί άνθρωποι συνέχισαν να ασκούν τις παλιές πεποιθήσεις και να λατρεύουν τους παλιούς παραδοσιακούς θεούς.

Αυτό το φυλακτό αποτελεί στοιχείο που δείχνει ότι οι άνθρωποι ασκούσαν τις παραδοσιακές, πολυθεϊστικές πεποιθήσεις στην Κύπρο για παρατεταμένο χρονικό διάστημα, αναφέρει Papuci-Wladyka. Επισημαίνει επίσης ότι ένα κτίριο που ονομάζεται η «Οικία του Θησέα» έχει ψηφιδωτό με παγανιστικά στοιχεία που πιθανόν να επισκευάστηκε στα τέλη του 7ου αιώνα μ.Χ.

«Φαίνεται μάλλον ότι χριστιανικές και ειδωλολατρικές θρησκείες συνυπήρχαν στην Πάφο σε περιόδους που το φυλαχτό βρισκόταν σε χρήση», δηλώνει ο Papuci-Wladyka στο LiveScience.

Παρά την συνύπαρξη, το φυλαχτό παρουσιάζει μερικά ασυνήθιστα χαρακτηριστικά που υποδηλώνουν ότι ο δημιουργός του δεν κατανοούσε πλήρως τους μυθολογικούς χαρακτήρες που απεικονίζονται.

Το φυλακτό στην πίσω όψη έχει διάφορες εικόνες. Στο κάτω μέρος, υπάρχει μια μούμια (πιθανότατα του αιγυπτιακού θεού Όσιρι) τυλιγμένο με επιδέσμους, να βρίσκεται σε μια βάρκα. Πάνω από τη μούμια, υπάρχει μια εικόνα του Αρποκράτη, θεού της σιωπής, να κάθεται σε ένα σκαμνί. Ο Αρποκράτης «υψώνει το δεξί χέρι στα χείλη του και κρατά σκήπτρο στο αριστερό του χέρι. Στα δεξιά του Αρποκράτη υπάρχει κυνοκέφαλος που φέρει επίσης το ένα πόδι του δίπλα στα χείλη του, μιμούμενος την χειρονομία του Αρποκράτη. Ένα φίδι βρίσκεται μεταξύ του κυνοκέφαλου και του Αρποκράτη. Υπάρχουν επίσης απεικονίσεις κροκόδειλου, πτηνού (πιθανόν κόκορας), μισό φεγγάρι και ένα αστέρι.

«Πρέπει να επισημάνουμε ότι η απεικόνιση είναι αρκετά σχηματική και χωρίς ιδιαίτερη τεχνική. Εικονογραφικά βασίζεται σε αιγυπτιακές πηγές, αλλά φαίνεται ότι οι πηγές αυτές δεν ήταν πλήρως κατανοητές στον κατασκευαστή του φυλαχτού», γράφει ο Śliwa στο άρθρο δημοσίευσής του.

Όπως αναφέρθηκε, η άλλη πλευρά του φυλακτού διαθέτει πολλές διαφορετικές εικόνες, όπως μια μούμια που βρίσκεται σε ένα πλοίο, που θα μπορούσε να συμβολίζει τον αιγυπτιακό θεό Όσιρι. Μια εικόνα του Αρποκράτη, θεού της σιωπής, να κάθεται σε ένα σκαμνί κρατώντας το χέρι του στα χείλη του και ένας κυνοκέφαλος που μιμείται την πόζα του Αρποκράτη.

Για παράδειγμα, ο Αρποκράτης απεικονίζεται να κάθεται σε σκαμνί, ενώ θα πρέπει να κάθεται σε λουλούδι λωτού, με τα πόδια του μαζεμένα, είπε ο Śliwa. Επιπλέον, ο κυνοκέφαλος δεν θα έπρεπε να μιμείται τον Αρποκράτη. Στην «κλασική εκδοχή, ο κυνοκέφαλος βλέπει τον Αρποκράτη με τα πόδια του σε στάση λατρείας», γράφει ο Śliwa. «Δεν μπορούμε να βρούμε καμία δικαιολογία για τη χειρονομία του κυνοκέφαλου να υψώνει το δεξί πόδι του προς τα χείλη του, με τρόπο παρόμοιο με αυτόν του Αρποκράτη».

Ακόμη πιο περίεργο είναι το γεγονός ότι ο Αρποκράτης και ο κυνοκέφαλος φέρουν γραμμές στο σώμα τους, στοιχείο που δείχνει ότι ο αρχαίος καλλιτέχνης σκέφτηκε αυτές οι μορφές θα έπρεπε να μουμιοποιηθούν μαζί με τον Όσιρη. Ενώ ο κυνοκέφαλος μπορεί να απεικονιστεί με επιδέσμους μούμιας, ο Αρποκράτης δεν θα έπρεπε να τα έχει. Οι επίδεσμοι μούμιας δεν έχουν «καμία δικαιολογία στην περίπτωση του Αρποκράτη», γράφει ο Śliwa.

Η χρήση των παλίνδρομων έγινε δημοφιλής κατά τη διάρκεια του Μεσαίωνα και πιστεύεται ότι οι πρώτοι Χριστιανοί ανέπτυξαν αυτές τις αλληλουχίες ως ένα μυστικό τρόπο για να επισημάνουν την παρουσία τους ο ένας στον άλλο, χωρίς να διακινδυνεύουν να εκτεθούν σε διώξεις.

Πηγή: Ανασκαφή

crashonline.