ΤΑ ΓΕΓΟΝΟΤΑ ΑΠΟ ΤΟ 2009 ΒΟΟΥΝ ΟΤΙ Η ΚΡΙΣΗ ΚΑΤΑΣΚΕΥΑΣΤΗΚΕ, ΓΙΑ ΝΑΠΡΟΩΘΗΘΕΙ Η ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΠΟΙΗΣΗ..............

ΠΑΓΚΟΣΜΙΟΠΟΙΗΣΗ, ΕΠΙΣΤΡΟΦΗ ΣΤΗΝ ΔΡΑΧΜΗ,ΝΕΑ ΤΑΞΗ ΠΡΑΓΜΑΤΩΝ, ΠΕΡΙΕΡΓΑ-ΜΥΣΤΗΡΙΑ-ΑΝΕΞΗΓΗΤΑ, ΑΡΘΡΑ -ΑΠΟΨΕΙΣ,

Γιὰ τὴν ἔξοδο ἀπὸ τὴν πολλαπλὴ κρίση

Τοῦ Δημητρίου Χατζηνικολάου,
ἀν. Καθηγητοῦ τμήματος Οἰκονομικῶν Ἐπιστημῶν Πανεπιστημίου Ἰωαννίνων

. Ἔχουν γίνει διάφορες προτάσεις γιὰ τὴν ἔξοδο ἀπὸ τὴν πολλαπλὴ κρίση ποὺ μαστίζει τὴν χώρα. Ἀπ’ ὅσες ὑπέπεσαν στὴν ἀντίληψή μου, ὡστόσο, νομίζω ὅτι οἱ περισσότερες εἶναι εἴτε εὐχολόγια (βελτιώσεις στὸ πολιτικὸ σύστημα, καταπολέμηση τῆς φοροδιαφυγῆς καὶ τοῦ ρουσφετιοῦ κτλ.) εἴτε λύσεις ποὺ....
εἶναι μὲν ἀναγκαῖες καὶ ρεαλιστικὲς (ἄνοιγμα τῶν κλειστῶν ἐπαγγελμάτων, ἀπελευθέρωση τῆς ἀγορᾶς ἐργασίας κτλ.), ἀλλὰ ἂν ποτὲ ἐφαρμοστοῦν, τὰ ἀποτελέσματά τους θὰ ἀργήσουν νὰ φανοῦν.

. Μία ἀπὸ τὶς προτεινόμενες λύσεις, ἡ ἔξοδος ἀπὸ τὴν εὐρωζώνη καὶ ἡ ἐπιστροφὴ στὴν δραχμή, ἡ ὁποία ἀναμένεται νὰ βγάλει τὴν χώρα ἀπὸ τὴν κρίση σὲ μικρὸ σχετικὰ χρονικὸ διάστημα, δὲν ἔχει ἐξεταστεῖ μὲ τὴν σοβαρότητα ποὺ θὰ τῆς ἄξιζε. Τὰ ἐπιχειρήματα ποὺ ἀκούγονται εἶναι τουλάχιστον ἐλλιπῆ καὶ ὑπερτονίζουν τὰ ἀρνητικὰ αὐτῆς τῆς λύσεως, ἐνῶ ὑποβαθμίζουν, ἢ οὔτε κὰν ἀναφέρουν, ὅλα τὰ θετικά. Συνήθως ἀναφέρονται ἀορίστως κάποια “νομικὰ προβλήματα” καὶ ἀκούγονται ἀφορισμοί, ὅπως ὅτι “ἡ ἐπιστροφὴ στὴν δραχμὴ θὰ μᾶς γυρίσει 50 χρόνια πίσω”! Ἐπιπλέον, οἱ ὑποστηρικτὲς τῆς παραμονῆς μας στὴν εὐρωζώνη δὲν ἔχουν μία ἀξιόπιστη πρόταση γιὰ τὸ πῶς θὰ βγεῖ ἡ χώρα ἀπὸ τὴν οἰκονομικὴ κρίση καὶ τὴν κρίση χρέους, χωρὶς νὰ ξεπουληθεῖ ἡ χώρα. Τὸ παρὸν ἄρθρο προσπαθεῖ νὰ ἀναδείξει κάποιες θέσεις ποὺ δὲν ἔχουν προβληθεῖ ἐπαρκῶς μέχρι τώρα.

. Πρῶτον, γιὰ νὰ μπεῖ ἡ χώρα σὲ τροχιὰ ἐθνικῆς ἀξιοπρέπειας, ἀναπτύξεως καὶ ἐλπίδας, πρέπει ὁπωσδήποτε νὰ φύγει ἡ κυβέρνηση Παπανδρέου. Δὲν γνωρίζω στὰ σίγουρα ἂν οἱ ἐνέργειές της εἶναι ἁπλῶς ἐσφαλμένοι χειρισμοὶ ἢ ἐσκεμμένη προδοσία. Αὐτὸ θὰ τὸ κρίνει τὸ δικαστήριο, ὅταν ἐκδικαστεῖ ἡ μήνυση τοῦ κ. Δ. Ἀντωνίου γιὰ ἐσχάτη προδοσία αὐτῶν ποὺ ψήφισαν τὸ «Μνημόνιο Ι». Τὸ σίγουρο εἶναι ὅτι ἔχουν βάλει τὴν χώρα σὲ τροχιὰ ἐθνικῆς ὑποτέλειας καὶ οἰκονομικῆς καταστροφῆς. Ὁ τόπος χρειάζεται κυβέρνηση προσωπικοτήτων μὲ ἐγνωσμένο κύρος.

. Δεύτερον, θὰ πρέπει νὰ καταγγείλουμε τὸ χρέος ὡς ἐπαχθὲς καὶ ὡς δημιουργηθὲν ἀπὸ τοὺς ἴδιους τοὺς τοκογλύφους σὲ συνεργασία μὲ τοὺς ἐδῶ τοποτηρητές τους, οἱ ὁποῖοι λειτούργησαν καὶ ἐξακολουθοῦν νὰ λειτουργοῦν ὡς “οἰκονομικοὶ δολοφόνοι” (economic hitmen), ἀ-λὰ John Perkins (βλ. διαδίκτυο). Ὑπῆρξαν πολλὰ δημοσιεύματα κατὰ τὶς ἀρχὲς τῆς δεκαετίας τοῦ 1990, τὰ ὁποῖα ἔδειχναν ὅτι ἀπὸ τότε ἡ χώρα εἶχε χρεωκοπήσει. Χάριν παραδείγματος, τὸ 1990, ὁ πρωθυπουργὸς τῆς οἰκουμενικῆς κυβερνήσεως (Νοέμβριος 1989 – Ἀπρίλιος 1990) καὶ καθηγητὴς Ξενοφὼν Ζολώτας ἔκανε τὴν ἀκόλουθη δήλωση: “Ἔχουμε φτωχύνει καὶ πρέπει αὐτὸ νὰ γίνει κοινὴ συνείδηση” (“Τὸ Βῆμα”, 9-12-1990, σ. Δ2-Δ3). Πολλοὶ ἄλλοι ἔκαναν ἐπίσης λόγο γιὰ πτώχευση καὶ ἀνάγκη ἀναδιαπραγματεύσεως τοῦ χρέους καὶ ἔγραφαν ἄρθρα μὲ τίτλους ὅπως “Ἡ πτώχευση εἶναι ἐδῶ!” (βλ. “Οικονομικός”, 1-3-1990, σ. 14·14-2-1991, σ. 11, καὶ 10-10-1991, σ. 16-17). Τέλος, ἂς ἀναφέρουμε καὶ τὸν τίτλο τοῦ κυρίου ἄρθρου τῆς γαλλικῆς ἐφημερίδος “Μὸντ” τῆς 1 Ὀκτωβρίου 1990: “Ἡ Ἑλλὰς βαδίζει πρὸς τὸ χάος” (βλ. “Οικονομικός”, 8-11-1990, σ. 92). Συνεπῶς, τὸ εὔλογο ἐρώτημα ποὺ προκύπτει εἶναι: Ἐφ᾽ ὅσον οἱ τοκογλύφοι γνώριζαν ὅτι ἡ Ἑλλὰς εἶχε οὐσιαστικῶς πτωχεύσει ἀπὸ τὸ 1990, τότε γιατί συνέχιζαν νὰ τῆς δανείζουν; Μήπως διότι ἐποφθαλμιοῦσαν τὸν πλοῦτο της;

. Σὲ αὐτὸ τὸ σημεῖο τίθεται ἕνα ἐρώτημα:

Γιατί ἄραγε, τώρα ποὺ ἡ χώρα μας βρίσκεται σὲ ἐσχάτη ἀνάγκη, δὲν καθορίζεται ἡ Ἀποκλειστικὴ Οἰκονομικὴ Ζώνη (ΑΟΖ) μὲ τὴν Κύπρο, ὅπως τονίζει ὁ Στρατηγὸς Ν. Καρατουλιώτης, προκειμένου νὰ ἀρχίσει ἡ ἐκμετάλλευση τοῦ ὑποθαλασσίου πλούτου του στὸ Αἰγαῖο; Τίθεται ἐπίσης τὸ ἑξῆς (συναφὲς μὲ τὸ προηγούμενο) ἐρώτημα: Ὅταν τὸ τεράστιο γερμανικὸ χρέος (τὸὁποῖο ἔχει ἐκτιμηθεῖ ὅτι ὑπερβαίνει τὰ 500 δισ. εὐρὼ) πρὸς τὴν Ἑλλάδα (πολεμικὲς ἀποζημιώσεις + τὸ ἀναγκαστικὸ δάνειο) παραμένει ἐπὶ 70 χρόνια ἀπλήρωτο, γιατί ὅλοι οἱ Ἕλληνες νὰ στηθοῦν καὶ πάλι στὸν τοῖχο γιὰ χρήματα ποὺ ἔφαγαν οἱ διεφθαρμένοι πολιτικοὶ καὶ οἱ “ἡμέτεροί” τους;

. Τρίτον, γιὰ νὰ βγοῦμε ἀπὸ τὴν ὕφεση καὶ τὴν κρίση χρέους καὶ γιὰ νὰ ἀποφύγουμε τὸ ξεπούλημα τῆς Ἑλλάδος σὲ τιμὴ εὐκαιρίας, τὸ ὁποῖο ἔχει ἤδη ἀρχίσει, πρέπει νὰ βγοῦμε ἀπὸ τὴν εὐρωζώνη καὶ νὰ ἐπιστρέψουμε στὴν δραχμή. Ἄλλωστε, ἂν καταγγείλουμε τὸ χρέος, ὅπως προανέφερα, δὲν ὑπάρχει καὶ ἄλλος δρόμος, δεδομένου ὅτι τὸ ΔΝΤ καὶ οἱ ἀγορὲς θὰ κλείσουν τὶς πόρτες τους γιά μᾶς. Μὲ τὴν πολιτικὴ τῶν μνημονίων, μᾶς λένε ὅτι τὸ 2014 “θὰ βγοῦμε καὶ πάλι στὶς ἀγορές”! Παρηγορηθήκαμε! Ποῦ θὰ φθάσει τὸ χρέος;
. Ἐπίσης, μὲ τὴν πολιτικὴ τῶν μνημονίων θεωρῶ ἀναποτελεσματικὴ τὴν προσπάθειά μας νὰ βγοῦμε ἀπὸ τὴ βαθειὰ ὕφεση χωρὶς τὰ ἐργαλεῖα τῆς νομισματικῆς, συναλλαγματικῆς καὶ δημοσιονομικῆς πολιτικῆς. Τὰ δύο πρῶτα τὰ ἀπεμπολήσαμε μὲ τὴν εἴσοδό μας στὴν εὐρωζώνη, ἐνῶ τὸ τρίτο δὲν μπορεῖ νὰ θεωρηθεῖ διαθέσιμο, δεδομένων τῶν ἤδη μεγάλων ἐλλειμμάτων καὶ τοῦ ὑψηλοῦ χρέους τῆς Ἑλλάδος. Γιὰ τὴν ἀκρίβεια, ὄχι μόνο δὲν μπορεῖ νὰ εἶναι ἐπεκτατικὴ ἡ δημοσιονομικὴ πολιτική, ἀλλὰ εἶναι καὶ συσταλτική, δηλαδὴ ἀντίθετη ἀπὸ αὐτὴ ποὺ πρέπει, λόγῳ τῶν ἐπιβληθέντων μέτρων λιτότητας. Ἡ δὲ συναλλαγματικὴ πολιτικὴ εἶναι τὸ ἴδιο παράλογη, λόγῳ τῶν ἀνατιμήσεων τοῦ εὐρὼ ἀπὸ τὸ καλοκαίρι τοῦ 2010 καὶ μετά. Δηλαδή, ἀπὸ τὴ μία φτωχαίνουμε καὶ ἀπὸ τὴν ἄλλη προσφέρουμε ὅλο καὶ πιὸ ἀκριβὰ τὰ προϊόντα μας (ὅπως τὸν τουρισμὸ) πρὸς τὶς χῶρες ἐκτὸς εὐρωζώνης! Ἔτσι, ἡ ἀνεργία ἀπειλεῖ νὰ φθάσει σύντομα στὸ 25%! Καὶ τότε οἱ οἰκονομικὲς καὶ κοινωνικὲς συνέπειες θὰ εἶναι καταστροφικές. Πολλοὶ συμπολίτες μας θὰ ἐξοντωθοῦν. Αὐτό, ὅμως, δὲν φαίνεται νὰ ἀπασχολεῖ τόσο τοὺς κυβερνῶντες ὅσο τὸ πότε θὰ ξαναβγοῦμε στὶς ἀγορὲς γιὰ νὰ αὐξήσουμε τὸ χρέος! Ἀλλά, ἂν δὲν βγοῦμε ἀπὸ τὴν ὕφεση, τότε πῶς θὰ μπορέσουμε νὰ δημιουργήσουμε πρωτογενῆ πλεονάσματα, τὰ ὁποῖα ἀπαιτοῦνται γιὰ τὴν ἀποπληρωμὴ τοῦ χρέους; Εἶναι φανερό, νομίζω, ὅτι ἡ πολιτικὴ τῶν μνημονίων εἶναι ἀντιφατικὴ καὶ ἄρα ἀναξιόπιστη.

. Τέταρτον, ὡς συνέχεια τοῦ προηγουμένου, ἡ χώρα χρειάζεται νὰ ἀντιμετωπίσει μὲ δική της νομισματικὴ καὶ συναλλαγματικὴ πολιτικὴ τὴν οἰκονομικὴ κρίση, ἡ ὁποία ὅλο καὶ χειροτερεύει (μὲ τὴν ἀνεργία νὰ ἔχει φθάσει στὸ πρωτάκουστο 16,2% τὸν περασμένο Μάρτιο), ἐφαρμόζοντας τὴν κλασικὴ συνταγή: “Σὲ μία κρίση, δάνειζε χωρὶς τόκο!” (“During crisis discount freely!”, βλ. R. Dornbusch καὶ S. Fischer, 1996, Macroeconomics, 6-th Εd., McGraw-Hill, New York, σ. 412-413, καὶ M. Friedman and A. Schwartz, 1963, A Monetary History of the United States, 1867-1960, Princeton University Press, Princeton, NJ, σ. 395). Μὲ τὰ ἄτοκα αὐτὰ δάνεια, οἱ ἐπιχειρήσεις ποὺ τώρα δὲν μποροῦν νὰ πληρώσουν τὰ χρέη τους καὶ ὁδηγοῦνται στὴν χρεωκοπία καὶ στὸ κλείσιμο θὰ παραμείνουν στὴν ἀγορά. Τὸ ἴδιο καὶ οἱ προμηθευτές τους, οἱ ὁποῖοι τώρα κινδυνεύουν νὰ κλείσουν. Ἔτσι, ἡ οἰκονομικὴ δραστηριότητα θὰ ξαναβρεῖ τὸν κανονικὸ ρυθμό της. Τὸ κόστος τῆς ἐξόδου ἀπὸ τὴν εὐρωζώνη θὰ εἶναι ὁ πληθωρισμὸς καὶ ἡ ἀπώλεια τῶν γνωστῶν πλεονεκτημάτων ποὺ μᾶς παρέχει τὸ κοινὸ νόμισμα. Ἄν, ὅμως, συνεχίσουμε ἔτσι, τότε καὶ τὴν Ἑλλάδα θὰ χάσουμε (ἐφ᾽ ὅσον τὸ ξεπούλημα σὲ τιμὴ εὐκαιρίας ἔχει ἤδη ἀρχίσει) καὶ στὸ τέλος πάλι ἐκτὸς εὐρωζώνης θὰ βρεθοῦμε! Γιατί, λοιπόν, ὄχι ἀπὸ τώρα, σώζοντας ἔτσι τὴν Ἑλλάδα;
. Ἂς σημειωθεῖ ὅτι ὑπάρχει ὁμοφωνία κεϊνσιανῶν καὶ μονεταριστῶν γιὰ τὴν παραπάνω συνταγή. Κατὰ τοὺς μονεταριστὲς Friedman καὶ Schwartz, κατὰ τὴν μεγάλη πτώση τοῦ χρηματιστηρίου στὶς ΗΠΑ τὸν Ὀκτώβριο τοῦ 1929 ἡ Κεντρικὴ Τράπεζα τῶν ΗΠΑ (Fed) ἀπέτυχε νὰ λειτουργήσει ὡς δανειστὴς ἐσχάτης ἀνάγκης, διότι ἄφησε περισσότερες ἀπὸ 600 ἐμπορικὲς τράπεζες νὰ κλείσουν. Ὁ λόγος γι’ αὐτὴν τὴν ἀποτυχία, λένε οἱ ἴδιοι, ἦταν ὅτι οἱ περισσότεροι ἀπὸ τοὺς τότε ὑπευθύνους τῆς Fed δὲν καταλάβαιναν(!) ὅτι τὸ κλείσιμο τραπεζῶν μπορεῖ νὰ ὁδηγήσει σὲ τραπεζικοὺς πανικούς, στὸ κλείσιμο ἀκόμη περισσοτέρων τραπεζῶν, σὲ σοβαρὴ μείωση τῆς προσφορᾶς χρήματος καὶ σὲ οἰκονομικὴ κρίση. Δυστυχῶς, αὐτὰ ὅλα συνέβησαν. Ἀπὸ τὸ 1929 μέχρι καὶ τὸ 1933 ἔκλεισε τὸ ἕνα τρίτο τῶν τραπεζῶν (πάνω ἀπὸ 9.000 τράπεζες), ἡ προσφορὰ χρήματος μειώθηκε κατὰ ἕνα τρίτο καὶ ἀκολούθησε ἡ Μεγάλη Κρίση (βλ. M. Friedman and A. Schwartz, ε.α., σ. 11, 308-309, 358 καὶ 438). Τὸ παράδειγμα αὐτὸ δείχνει τὴν ἰσχὺ τῆς νομισματικῆς πολιτικῆς, τὴν ὁποία ἐμεῖς στερούμεθα, λόγῳ συμμετοχῆς στὴν εὐρωζώνη.
. Ὡστόσο, ἡ Μεγάλη Κρίση τοῦ ’30 ἔγινε μάθημα γιὰ τὴν Fed. Ἔτσι, κατὰ τὴν μεγάλη πτώση (κατὰ 22,6%) τοῦ δείκτη τιμῶν τοῦ χρηματιστηρίου τῆς “Μαύρης Δευτέρας” (19-10-1987), ἡ Fed λειτούργησε ὡς δανειστὴς ἐσχάτης ἀνάγκης. Συγκεκριμένα, ὁ τότε πρόεδρός της, Ἄλαν Γκρίνσπαν, ἀνακοίνωσε (καὶ ἄρχισε ἀμέσως νὰ ὑλοποιεῖ) τὰ ἑξῆς: “Ἡ Ὁμοσπονδιακὴ Τράπεζα, συνεπὴς μὲ τὶς εὐθύνες της ὡς ἡ κεντρικὴ τράπεζα τοῦ ἔθνους, βεβαίωσε σήμερα τὴν ἑτοιμότητά της νὰ λειτουργήσει ὡς πηγὴ ρευστότητας, γιὰ νὰ στηρίξει τὸ οἰκονομικὸ καὶ τὸ χρηματοοικονομικὸ σύστημα” (“Wall Street Journal”, 21-10-1987, σ. 1). Βεβαίως, ἐν ἔτει 1987, ἡ πιθανότητα νὰ συνέβαινε τὸ ἴδιο μὲ ὅ,τι συνέβη κατὰ τὴ δεκαετία τοῦ 1930, ἂν δὲν παρενέβαινε ἡ Fed, ἦταν πολὺ μικρότερη, λόγῳ τῆς ὑπάρξεως τῆς ἀσφάλειας τῶν καταθέσεων, τὴν ὁποία παρέχει ἡ ἑταιρεία FDIC ἀπὸ τὸ 1934 καὶ μετά. Παρὰ ταῦτα, ὅμως, ἡ παρέμβαση τῆς Fed ὀρθῶς κρίθηκε ἀπὸ πολλοὺς ἀναλυτὲς ὡς ἀπαραίτητη γιὰ τὴν ἀποκατάσταση τῆς ἐμπιστοσύνης πρὸς τὶς ἀγορές.

. Πέμπτον, ἂν ἐπιστρέψουμε στὴν δραχμή, ἡ νέα ἰσοτιμία δὲν πρέπει νὰ εἶναι αὐθαίρετη, ἀλλὰ θὰ πρέπει ἀρχικὰ νὰ καθοριστεῖ ἀναπροσαρμόζοντας τὴν παλαιὰ (340,75 δρχ. ἀνὰ εὐρὼ) μὲ βάση τὶς διαφορὲς ποὺ παρατηρήθηκαν ἀπὸ τὸ 2002 μέχρι σήμερα στοὺς ρυθμοὺς πληθωρισμοῦ μεταξύ της Ἑλλάδος καὶ τοῦ μέσου ὄρου τῶν ἐμπορικῶν μας ἑταίρων, ὅπως ὑπαγορεύει ἡ σχετικὴ θεωρία τῆς ἰσοδυναμίας τῶν ἀγοραστικῶν δυνάμεων (ΡΡΡ). Οἱ διαφορὲς στοὺς ρυθμοὺς πληθωρισμοῦ ἀντανακλοῦν τὶς διαφορὲς στοὺς ρυθμοὺς αὐξήσεως τῶν ὀνομαστικῶν μισθῶν σὲ σχέση μὲ τοὺς ρυθμοὺς αὐξήσεως τῆς παραγωγικότητας τῆς ἐργασίας μεταξὺ ἡμεδαπῆς καὶ ἀλλοδαπῆς. Δεδομένου ὅτι οἱ διαφορὲς στοὺς ρυθμοὺς πληθωρισμοῦ δὲν ἦταν πολὺ μεγάλες τὰ τελευταῖα δέκα χρόνια, ἕπεται ὅτι ἡ νέα ἰσοτιμία δὲν θὰ εἶναι διπλάσια καὶ τριπλάσια τῆς παλαιᾶς, ὅπως ἰσχυρίζονται οἱ ὑποστηρικτὲς τῆς πολιτικῆς τῶν μνημονίων, ἀλλὰ λίγο μεγαλύτερη ἀπὸ τὴν παλαιά. Ἔτσι, τὸ δραχμοποιημένο ἐσωτερικὸ χρέος δὲν θὰ διπλασιασθεῖ, οὔτε θὰ τριπλασιασθεῖ, ὅπως λένε ἐσφαλμένα, ἀλλὰ θὰ ὑπολογισθεῖ σύμφωνα μὲ τὴ νέα αὐτὴ ἰσοτιμία.

. Ἕκτον, λόγῳ τοῦ πληθωρισμοῦ, ὁ ὁποῖος εἶναι βέβαιο ὅτι θὰ ἀκολουθήσει τὴν ἐπιστροφὴ στὴ δραχμή, ἡ πραγματικὴ ἀξία τοῦ ἤδη δραχμοποιημένου ἐσωτερικοῦ χρέους θὰ μειωθεῖ. Καὶ αὐτὸ ποὺ λήγει θὰ μποροῦμε νὰ τὸ ἀποπληρώνουμε μὲ πληθωρικὲς δραχμές! Βεβαίως, αὐτὸ σημαίνει ὅτι θὰ πρέπει νὰ ὑποστοῦμε τὶς γνωστὲς συνέπειες τοῦ πληθωρισμοῦ. Γιὰ παράδειγμα, τὶς ἀποταμιεύσεις μας θὰ τὶς φάει ὁ πληθωρισμός! Ὡστόσο, ἂν θέλουμε νὰ κρατήσουμε τὴν Ἑλλάδα μας (καὶ ὄχι νὰ τὴν ξεπουλήσουμε σὲ τιμὴ εὐκαιρίας) καὶ ἐπιπλέον νὰ βγοῦμε ἀπὸ τὴν φοβερὴ ὕφεση καὶ τὸν τρομακτικὸ φαῦλο κύκλο τοῦ χρέους, δανειζόμενοι ἁπλῶς καὶ μόνο γιὰ νὰ πληρώνουμε τοκοχρεωλύσια, τότε δὲν βλέπω ἄλλη ἀξιοπρεπῆ λύση ἀπὸ τὴν ἐπιστροφὴ στὴν δραχμή.

. Ἕβδομον, ἕνας κίνδυνος τὸν ὁποῖο ὀρθῶς ἐπισημαίνουν οἱ ὑποστηρικτὲς τῆς πολιτικῆς τῶν μνημονίων εἶναι ὅτι ἡ ἐπιστροφὴ στὴν δραχμὴ θὰ συνοδευτεῖ ἀπὸ μία “ἐπιδρομὴ στὶς τράπεζες” γιὰ μαζικὲς ἀναλήψεις, καθὼς καὶ ἀπὸ μία μαζικὴ ἔξοδο κεφαλαίων στὸ ἐξωτερικό. Αὐτὸ εἶναι σχεδὸν βέβαιο ὅτι θὰ συμβεῖ, ἂν ἡ ἐπιστροφὴ στὴν δραχμὴ δὲν γίνει σωστά. Μπορεῖ, ὡστόσο, νὰ ἀποφευχθεῖ, μὲ τὴν προϋπόθεση ὅτι θὰ ληφθοῦν τὰ κατάλληλα μέτρα ἐλέγχου καὶ ὅτι ἡ ἐπιστροφὴ στὴν δραχμὴ θὰ γίνει μὲ πᾶσα μυστικότητα καὶ ἀπότομα, καὶ ὄχι μετὰ ἀπὸ διαβούλευση καὶ συζήτηση ἐπὶ μακρὸν στὰ τηλεοπτικὰ παράθυρα. Μετὰ τὶς ἀπαραίτητες τεχνικὲς ἀλλαγές, πρέπει νὰ ἀνακοινωθεῖ καὶ νὰ ὑλοποιηθεῖ ἀπότομα καὶ ἀφοῦ θὰ ἔχουν ληφθεῖ καὶ ἄλλα μέτρα, γιὰ νὰ ἀποφευχθεῖ ἡ φυγὴ κεφαλαίων στὸ ἐξωτερικό. Ἔτσι ἔγινε ἡ μεγάλη ὑποτίμηση τοῦ 1953, κατόπιν παραγγελίας τοῦ τότε ὑπουργοῦ Συντονισμοῦ Σ. Μαρκεζίνη. Τόση ἦταν ἡ μυστικότητα ποὺ ὁ Ξενοφὼν Ζολώτας, μέλος τότε τῆς Νομισματικῆς Ἐπιτροπῆς, ἡ ὁποία ἀπεφάσισε τὴν ὑποτίμηση, δὲν τὸ εἶπε οὔτε στὸν πατέρα του, ὁ ὁποῖος ἦταν χρυσοχόος καὶ τὴν προηγουμένη τῆς ὑποτιμήσεως πώλησε χρυσὸ καὶ πῆρε δραχμές! Μετὰ ἔλεγε στὸν γιό του: “Τί πάθαμε, βρὲ παιδί μου!” (“Τὸ Βῆμα”, 11-4-1993, σ. Δ11, καὶ “Τὰ πρῶτα πενήντα χρόνια της Τραπέζης τῆς Ἑλλάδος: 1928-1978”, Τράπεζα τῆς Ἑλλάδος, Ἀθήνα 1978, σ. 391).

. Ὄγδοον, πρέπει νὰ καταβληθεῖ κάθε τίμια καὶ δημοκρατικὴ προσπάθεια νὰ γίνουν διαρθρωτικὲς ἀλλαγές, οἱ ὁποῖες θὰ ἔχουν ὡς στόχο τὴν μείωση τοῦ ρόλου τοῦ κράτους, τὴν καταπολέμηση τῆς ἀναξιοκρατίας, τῆς γραφειοκρατίας, τῆς διαφθορᾶς καὶ τῆς φοροδιαφυγῆς, τὴν κατάργηση φορολογικῶν ἀντικινήτρων, καθὼς καὶ τὴν βελτίωση τῶν ὑποδομῶν, τῆς παραγωγικότητας καὶ τῆς ἀνταγωνιστικότητας. Ἂς σημειωθεῖ, ὡστόσο, ὅτι οἱ ἐν λόγῳ διαρθρωτικὲς ἀλλαγὲς δὲν πρέπει νὰ ἀποβαίνουν εἰς βάρος τῶν ἐλευθεριῶν τοῦ λαοῦ, ὅπως ἔχουν κάνει πρόσφατα μὲ τὸν “ ἀντιρατσιστικὸ” (ἀλλὰ ἀνελεύθερο καὶ ἀντισυνταγματικὸ) νόμο καὶ θέλουν νὰ κάνουν μὲ τὴν (ἐπίσης ἀντισυνταγματικὴ καὶ ἀνελευθέρα) “ Κάρτα τοῦ Πολίτη.”

. Ἔνατον, ἕνα πρόσφατο δημοσίευμα στὸ διαδίκτυο τοῦ δημοσιογράφου Δ. Κωνσταντακόπουλου, μὲ τίτλο “Εὐρωπαϊκὴ περιδίνηση”, λέγει τὰ ἑξῆς: Ἕνας πολὺ γνωστὸς οἰκονομολόγος καὶ παλαιὸς φίλος του Ἀνδρέα Παπανδρέου, μοῦ διηγήθηκε τὶς προάλλες ἕναν διάλογό του, πρὶν ἀπὸ πολλὰ χρόνια, μὲ τὸν Ζὰκ Ντελόρ, ἀπὸ τοὺς ἀρχιτέκτονες τοῦ Μάαστριχτ. Αὐτὸς τοῦ ’πε, σχολιάζοντας τὰ σχέδια εἰσαγωγῆς, τότε, ἑνιαίου εὐρωπαϊκοῦ νομίσματος: “Αὐτὸ τὸ πράγμα δὲν βγαίνει. Βάλατε τὸ κάρο μπροστὰ ἀπὸ τὸ ἄλογο. Φτιάχνετε νόμισμα χωρὶς κράτος”. Ὁ Ντελὸρ τὸν κοίταξε καλὰ-καλά, ἤπιε μία γουλιὰ ἀπὸ τὸ ποτὸ ποὺ συνήθιζε τὰ ἀπογεύματα καὶ τοῦ ἀπάντησε: “Μὲ περνᾶς γιὰ ἠλίθιο; Ἀσφαλῶς καὶ δὲν γίνεται. Φτιάχνουμε τὸ νόμισμα, ὥστε, ὅταν ἔρθει ἡ κρίση, νὰ ἀναγκαστοῦν οἱ Εὐρωπαῖοι νὰ φτιάξουν καὶ τὸ κράτος”.
. Τὸ ὅτι ὁ κύριος στόχος τῆς ἱδρύσεως τῆς εὐρωζώνης εἶναι ἡ προώθηση τῆς παγκοσμιοποιήσεως εἶναι βεβαίως γνωστὸ ἐδῶ καὶ δεκαετίες (βλ. π.χ. “New York Times”, 5 Ἰουνίου 1989, σ. D10, καὶ “Τὸ Βῆμα”, 2-7-1989, σ. 42). Εἶναι χαρακτηριστικὴ ἡ δήλωση τοῦ Ξ. Ζολώτα (Τὸ Βῆμα, 31-3-1991, σ. Δ6-Δ7): Ἡ οἰκονομική, νομισματικὴ καὶ πολιτικὴ ἕνωση ἀποτελοῦν τὶς τρεῖς βασικὲς ἐπιδιώξεις τῆς Εὐρωπαϊκῆς Κοινότητας, οἱ ὁποῖες βρίσκονται σὲ ἀλληλεξάρτηση. Δὲν εἶναι δυνατὸν νὰ ὑπάρξει πλήρης καὶ τελεία οἰκονομικὴ ἕνωση ὅπως ἐπίσης πλήρης καὶ τελεία νομισματικὴ ἢ πολιτικὴ ἕνωση, χωρὶς καὶ τὴν ταυτόχρονη ὁλοκλήρωση καὶ τῶν δύο ἄλλων διαδικασιῶν.
. Τὰ γεγονότα ἀπὸ τὰ μέσα τοῦ 2009 καὶ μετὰ βοοῦν ὅτι ἡ κρίση κατασκευάστηκε σκοπίμως γιὰ νὰ προωθηθεῖ ἡ παγκοσμιοποίηση καὶ ἡ Νέα Τάξη Πραγμάτων, τὴν ὁποία βλέπουμε τώρα νὰ ἐπιβάλλεται διὰ πυρὸς καὶ σιδήρου! Οἱ λαοὶ δὲν ρωτῶνται οὔτε κὰν ποιὸς θὰ εἶναι ὁ πρόεδρος τῆς Εὐρωπαϊκῆς Ἑνώσεως! Ἔβαλαν κάποιον κ. H. van Rompuy, τὸν ὁποῖο δικαίως ὁ Βρετανὸς εὐρωβουλευτὴς Nigel Farage ρώτησε: “Ποιός εἶσαι; Ποιός σὲ ψήφισε;” (βλ. Youtube). Οὔτε φυσικὰ ρωτῶνται οἱ λαοί, ἂν ἐγκρίνουν ἢ ὄχι τὶς πολιτικὲς ὑποτέλειας, ἀπεμπολήσεως τῆς ἐθνικῆς κυριαρχίας καὶ τῶν παραδοσιακῶν τους ἀξιῶν. Ἄν δέ τολμήσουν νὰ προβάλουν κάποια δικαιολογημένη διαμαρτυρία, τότε κτυπῶνται ἀλύπητα, ὅπως συνέβη πρόσφατα στὴν Ἀθήνα.

. Δέκατον, ὡς συνέχεια τοῦ προηγουμένου, μία πρόσφατη εἴδηση λέγει τὰ ἑξῆς: Μὲ τὴν Ὁδηγία 12267, χάριν τῶν ὁμοφυλοφίλων, ἡ Εὐρωπαϊκὴ Ἕνωση κατήργησε τὴν λέξη “μητέρα”, διότι θεωρήθηκε σεξιστικὴ στερεοτυπία! Μάλιστα, συνέστησε ὁ ὅρος νὰ παρακάμπτεται, καθὼς ἡ ἔννοιά της εἶναι ἀνασταλτικὴ γιὰ τὴν ἰσότητα τῶν φίλων. Στὴν Ἑλβετία δὲν ἀναγνωρίζονται οἱ λέξεις “μητέρα” καὶ “πατέρας”, καθὼς ἀνήκουν στὴν κατηγορία τῶν καλουμένων “ἐννοιῶν διακρίσεων”! Ἔτσι, οἱ δύο ἔννοιες περιγράφονται ἀπὸ τὴν φράση “γονεϊκὰ μέρη” καὶ χωρίζονται σὲ “α” καὶ “β”, ἀφοῦ οἱ γονεῖς μποροῦν στὸ ἑξῆς νὰ εἶναι εἴτε “γυναίκα-ἄντρας”, εἴτε “ἄντρα-ἀντρας”, εἴτε “γυναίκα-γυναίκα”! Μάλιστα, ἡ κ. Isabel Kamber, ὑποδιευθύντρια τοῦ γερμανικοῦ τομέα τῆς Κεντρικῆς Γλωσσικῆς Ὑπηρεσίας τῆς ὁμοσπονδιακῆς καγκελαρίας τῆς Ἑλβετίας τόνισε: “Ἡ ὁδηγία εἶναι ὑποχρεωτικὴ προκειμένου περὶ ὑπηρεσιακῶν δημοσιευμάτων καὶ ἐγγράφων”! (βλ. διαδίκτυο καὶ “Ὀρθόδοξος Τύπος”, τῆς 13-5-11, σελ. 1).
. Ἔχουμε ἀκούσει καὶ στὸ παρελθὸν ὅτι παρόμοιες “ὁδηγίες”, νόμοι κτλ. ὑπαγορεύονται ἀπὸ τὴν Εὐρωπαϊκὴ Ἕνωση χάριν τῆς παγκοσμιοποιήσεως καὶ τῆς ἑτοιμαζομένης παγκοσμίου κυβερνήσεως, ἡ ὁποία ἀναμένεται νὰ εἶναι ἡ χειροτέρα δικτατορία ὅλων τῶν ἐποχῶν. Ἂν ἀληθεύουν ὅλες αὐτὲς οἱ εἰδήσεις, τότε τίθεται πλέον θέμα ἂν θέλουμε νὰ ἀνήκουμε σὲ μία τέτοια “ οἰκογένεια”. Νομίζω ὅτι εἶναι καιρὸς γιὰ ἀλλαγὴ πλεύσεως.