Γονική παροχή, δωρεά ή κληρονομιά;

Γονική παροχή, δωρεά ή κληρονομιά;

Πόσο συμφέρει η κάθε μορφή μεταβίβασης

Η γονική παροχή είναι ένας θεσμός που δοκιμάστηκε με επιτυχία αφού οι συναλλασσόμενοι πληρώνουν λιγότερους φόρους σε σχέση με τις δωρεές και τις κληρονομιές. Αντικείμενο γονικής παροχής μπορεί να είναι κάθε περιουσιακό στοιχείο του πατέρα ή της μητέρας, όπως σπίτι, οικόπεδο, αυτοκίνητο, οικιακός εξοπλισμός, χρηματικό ποσό, τραπεζική κατάθεση, δικαίωμα επικαρπίας ή ψιλής κυριότητας σε ακίνητο, παραχώρηση της χρήσης κατοικίας, μετοχές, μερίδα συμμετοχής σε ΕΠΕ κ.λπ.

Τι είναι η γονική παροχή;
Σύμφωνα με το νόμο, γονική παροχή είναι η παροχή περιουσίας από οποιονδήποτε
γονέα στο παιδί του.

Τι είναι δωρεά;
Δωρεά είναι η παραχώρηση ή μεταβίβαση οποιουδήποτε περιουσιακού στοιχείου, κινητού ή ακινήτου, χωρίς αντάλλαγμα.

Σε ποιον μπορεί να γίνει η γονική παροχή ή η δωρεά;
Η γονική παροχή μπορεί να γίνει μόνο από τους γονείς προς τα παιδιά. Αντίθετα, η δωρεά μπορεί να γίνει από οποιονδήποτε σε οποιονδήποτε.

Σε τι πλεονεκτεί η γονική παροχή σε σχέση με τη δωρεά;
Στη γονική παροχή ο φόρος μειώνεται στο μισό από αυτόν της δωρεάς για συνολική αξία μέχρι €100.000, από τον ίδιο γονέα προς το παιδί. Αν ένας από τους 2 γονείς δεν ζει, το ποσό γίνεται €130.000. για μεγαλύτερη αξία, ο φόρος της δωρεάς από τους γονείς και της γονικής παροχής είναι ο ίδιος.

Από τι μπορεί να αποτελείται η γονική παροχή;
Η γονική παροχή μπορεί να γίνει με συμβολαιογραφική πράξη και αφορά σε οποιοδήποτε περιουσιακό στοιχείο. Ενδεικτικά, τέτοια στοιχεία μπορεί να είναι χρήματα μία ή περισσότερες φορές, σπίτια, οικόπεδα, χωράφια, ψιλή κυριότητα ή επικαρπία σε ακίνητο κλπ.

Τα παιδιά πρέπει να είναι ανήλικα ή όχι;
Γονική παροχή μπορεί να γίνει σε οποιοδήποτε παιδί, αγόρι ή κορίτσι, ανεξάρτητα από το εάν είναι ενήλικο ή ανήλικο, παντρεμένο ή ανύπαντρο.

Μέχρι ποιο ύψος μπορεί να ανέλθει η γονική παροχή;
Το όριο των γονικών παροχών έχει αναπροσαρμοστεί πολλές φορές. Από την 1/1/2006 το όριο ανέρχεται σε €100.000. το όριο εξετάζεται αυτοτελώς από κάθε γονέα. Σε περίπτωση που ο ένας έχει εκλείψει, το ποσό ανέρχεται σε 130.000 ευρώ.

Το όριο αλλάζει αν το παιδί είναι παντρεμένο;
Το όριο των γονικών παροχών είναι το ίδιο ανεξάρτητα αν γίνεται σε ανήλικο ή ενήλικο παιδί, σε παντρεμένο ή ανύπαντρο ή σε παντρεμένο με παιδιά.

Αν υπάρχουν προηγούμενες δωρεές ή γονικές παροχές τι γίνεται;
Για τον προσδιορισμό του ύψους δωρεών ή γονικών παροχών, που η φορολογική υποχρέωση γεννιέται μετά την 1/1/2006 συνυπολογίζονται και οι δωρεές ή γονικές παροχές που έγιναν τα προηγούμενα χρόνια, αν έχουν γίνει μετά το 1990.

Στη δωρεά ή στη γονική παροχή ποιος πληρώνει το φόρο;
Το φόρο, όταν οφείλεται, τον πληρώνει αυτός που αποκτά τη δωρεά, τη γονική παροχή ή την κληρονομιά και είναι ανάλογος με το ύψος της περιουσίας που αποκτά.

Πότε γεννάται η φορολογική υποχρέωση;

Χρόνος φορολογίας στις γονικές παροχές, δωρεές χρημάτων και γενικά κινητών πραγμάτων, είναι ο χρόνος παράδοσής τους. Αν πρόκειται για ακίνητα, (σπίτια, οικόπεδα, χωράφια, κλπ), χρόνος φορολογίας είναι ο χρόνος κατάρτισης του δωρητηρίου συμβολαίου. Για την κληρονομιά είναι ο χρόνος που απεβίωσε ο κληρονομούμενος.

Τι είναι η κληρονομιά;
Είναι η απόκτηση περιουσίας εξαιτίας της απώλειας κάποιου προσώπου.

Τι κληρονομεί ο ή η σύζυγος;
Όταν δεν υπάρχει διαθήκη και υπάρχει επιζών σύζυγος και παιδιά, κληρονομεί το ¼ από την περιουσία του κληρονομούμενου. Επιπλέον λαμβάνει τα έπιπλα και λοιπά αντικείμενα που χρησιμοποιούσαν από κοινού οι σύζυγοι, στα οποία περιλαμβάνεται και το αυτοκίνητο.

Τι κληρονομούν τα παιδιά;
Όταν δεν υπάρχει διαθήκη και υπάρχει επιζών σύζυγος το παιδί ή τα παιδιά κληρονομούν τα ¾ από την περιουσία του κληρονομούμενου.

Τι κληρονομεί ο επιζών σύζυγος όταν δεν υπάρχουν παιδιά;
Όταν δεν υπάρχει διαθήκη και υπάρχει επιζών σύζυγος και δεν υπάρχουν παιδιά, κληρονομεί το μισό από την περιουσία του κληρονομούμενου. Το άλλο μισό το κληρονομούν οι στενοί συγγενείς του θανόντος (αδέλφια κλπ).

Αν υπάρχει διαθήκη τι γίνεται;
Υλοποιούνται όσα περιλαμβάνονται στη διαθήκη του εκλιπόντος (με προϋποθέσεις).

Φορολογητέα αξία σε γονικές παροχές - δωρεές - κληρονομιές

Επισήμανση: Τα ποσά ισχύουν τον Ιανουάριο του 2007. Έχει εξαγγελθεί όμως ότι τα ποσά αυτά πρόκειται να αλλάξουν.

Ποια αξία λαμβάνεται υπόψη για την φορολογία;
Για την επιβολή του φόρου δωρεάς, γονικής παροχής ή κληρονομιάς, ως αξία λαμβάνεται υπόψη εκείνη του χρόνου γένεσης της φορολογικής υποχρέωσης.
Αν η δήλωση υποβληθεί μετά την πάροδο τριετίας από όταν γεννήθηκε η φορολογική υποχρέωση, λαμβάνεται υπόψη η αξία κατά το χρόνο που υποβάλλεται η δήλωση.

Υπάρχει αφορολόγητο όριο γονικών παροχών, δωρεών και κληρονομιών;
Στη γονική παροχή που η αξία της είναι μέχρι 80.000 ευρώ, ο φόρος είναι μηδέν.
Στη δωρεά και την κληρονομιά, ο φόρος είναι μηδέν για την Α κατηγορία (σύζυγος, παιδιά, εγγόνια κλπ) μέχρι τις 80.000 ευρώ. Για τη Β κατηγορία (αδέρφια, γαμπροί, νύφες, θείοι -ες, πεθεροί –ες κλπ), ο φόρος είναι μηδέν μέχρι 15.000 ευρώ. Για τη Γ κατηγορία (μακρινοί συγγενείς ή μη συγγενικά πρόσωπα) ο φόρος είναι μηδέν μέχρι 5.000 ευρώ.

Υπολογισμός φόρου γονικών παροχών, δωρεών, κληρονομιών

Πώς υπολογίζεται ο φόρος;
Από τη συνολική αξία αφαιρούνται τα χρέη, τα βάρη που πιθανόν υπάρχουν καθώς και τα απαλλασσόμενα ποσά και στο υπόλοιπο που μένει υπολογίζεται ο φόρος.

Από τι εξαρτάται ο φόρος;
Από το ύψος της περιουσίας που μεταβιβάζεται και από το βαθμό της συγγένειας που υπάρχει μεταξύ αυτού που μεταβιβάζει και αυτού που λαμβάνει την περιουσία.

Φορολογικά πόσες κατηγορίες υπάρχουν;
Αυτοί που λαμβάνουν την παροχή ανάλογα με τη συγγένεια που έχουν με αυτόν που κάνει την παροχή κατατάσσονται σε τρεις κατηγορίες για κάθε μία από τις οποίες υπάρχει διαφορετική φορολογική κλίμακα και διαφορετικά αφορολόγητα ποσά. Σημειώνεται ότι τα παιδιά και τα εγγόνια είναι στην πρώτη κατηγορία.

Στα μικρά νησιά τι ισχύει;
Ο φόρος της γονικής παροχής που αναλογεί για ακίνητα που βρίσκονται σε νησιά μέχρι 3.100 κατοίκους μειώνεται κατά 40% όταν ο δικαιούχος της γονικής παροχής είναι μόνιμος κάτοικος των νησιών αυτών.

Πώς φορολογείται η μεταβίβαση των μετοχών, των μεριδίων και των επιχειρήσεων;
Υπάρχει αυτοτελής φορολόγηση κατά τη μεταβίβαση των μετοχών, των μεριδίων και των επιχειρήσεων οποιασδήποτε μορφής όταν αυτή γίνεται σε συγγενείς που κατατάσσονται στην Α ή Β κατηγορία σύμφωνα με τις φορολογικές κλίμακες.

Ποιος είναι ο συντελεστής της αυτοτελούς φορολόγησης;
Ο συντελεστής φορολόγησης σε μεταβίβαση μετοχών κλπ είναι:
Όταν μεταβιβάζονται με δωρεά κληρονομιά ή γονική παροχή:
- Μετοχές εισαγμένες στο χρηματιστήριο σε συγγενείς της κλίμακας Α κατηγορίας φόρος 0,6%. Σε Β κατηγορίας φόρος με συντελεστή 1,2%.
- Μετοχές μη εισαγμένες, μερίδια και επιχειρήσεις οποιασδήποτε μορφής (Ο.Ε, Ε.Ε κλπ) σε συγγενείς της κλίμακας Α κατηγορίας φόρος 1,2%. Σε Β κατηγορίας φόρος με συντελεστή 2,4%.

Μπορεί να ζητηθεί φορολόγηση με την κλίμακα;
Αν θέλει ο φορολογούμενος μπορεί να ζητήσει να μην ισχύσουν οι πιο πάνω αυτοτελείς συντελεστές αλλά να φορολογηθεί με βάσει την ισχύουσα φορολογική κλίμακα. Τότε γίνεται συνυπολογισμός και των προηγούμενων δωρεών ή γονικών παροχών αν έχουν γίνει.

Υποβολή δήλωσης, γονικής παροχής, δωρεάς

Αν η δωρεά ή γονική παροχή έγινε με συμβολαιογραφικό έγγραφο είναι υποχρεωμένοι να υποβάλλουν από κοινού δήλωση οι δύο συμβαλλόμενοι, πριν από την κατάρτιση του συμβολαίου.
Αρμόδια για την παραλαβή της δήλωσης είναι η Δ.Ο.Υ στην περιοχή της οποίας κατοικεί ο δωρητής-γονέας.
Αν πρόκειται για άτυπη δωρεά η δήλωση υποβάλλεται μέσα σε έξι μήνες από όταν παραδόθηκε το αντικείμενο της δωρεάς. Η δήλωση υποβάλλεται από τον δωρεοδόχο(από αυτόν που δέχεται τη δωρεά).

Σε πόσες δόσεις πληρώνεται ο φόρος;
Ο φόρος που προκύπτει με βάση τη δήλωση που υποβλήθηκε για κληρονομιά, δωρεά ή γονική παροχή, πληρώνεται σε 24 ίσες άτοκες διμηνιαίες δόσεις. Η κάθε μία δόση δεν μπορεί να είναι μικρότερη από 500 ευρώ εκτός από την τελευταία. Σε κληρονομιά αν ο κληρονόμος είναι ανήλικος, ο αριθμός των δόσεων διπλασιάζεται.