Πώς συμμορφώθηκε με τις εντολές των αγγλογάλλων −συμμάχων της Τουρκίας−και τήρησε ουδετερότητα ενάντια στη λαϊκή απαίτηση και στα συμφέρ...
Πώς συμμορφώθηκε με τις εντολές των αγγλογάλλων −συμμάχων της Τουρκίας−και τήρησε ουδετερότητα ενάντια στη λαϊκή απαίτηση και στα συμφέροντά του
Μίχος Κώστας
Τα γεγονότα του Κριμαϊκού Πολέμου (1853-1856) δεν αφήνουν πολλά περιθώρια συνωμοτικών αιρετικών ερμηνειών. Οι ρώσοι, προκειμένου να διασφαλίσουν την κυριαρχία τους στη στρατηγική θέση της Κριμαίας πολέμησαν ενάντια στην παρακμάζουσα οθωμανική αυτοκρατορία, η οποία υποστηριζόταν από τις δυνάμεις της ευρωπαϊκής δύσης.
Μέχρι εδώ τίποτα δε μας φαίνεται ύποπτο και ασαφές, καθόσον ακόμα και η σύγχρονη πραγματικότητα στην Ουκρανία, μας υπενθυμίζει έντονα το γεωστρατηγικό ενδιαφέρον, που παρουσιάζει η περιοχή αυτή, η οποία ανέκαθεν αποτελούσε το «μήλο της Έριδος» για τις μεγάλες δυνάμεις, που καθορίζουν τελικά και τις τύχες του υπόλοιπου κόσμου.
Η Ελλάδα την εποχή εκείνη ήταν ένα μικρό βασίλειο, τα σύνορα του οποίου έφταναν μέχρι το Ζητούνι (μετέπειτα Λαμία). Και όπως ήταν αναμενόμενο, ο ορθόδοξος πληθυσμός της υποστήριζε τις πολιτικές θέσεις των ομόδοξων ρώσων.
Το «ελληνικό προτεκτοράτο» (τότε, όπως και σήμερα) δεν μπορούσε να ασκεί ανεξάρτητη εξωτερική πολιτική, όμως ο συγχρονισμός ρωσοτουρκικού πολέμου και παρακμής της οθωμανικής αυτοκρατορίας αποτελούσε σίγουρα μια χρυσή ευκαιρία για τη συνοριακή επέκταση του μικρού βασιλείου σε βάρος των οθωμανών με τη μέθοδο του αντιπερισπασμού υπό την έννοια, ότι όπως το 1821 έτσι και τη περίοδο του Κριμαϊκού Πολέμου, τα οθωμανικά στρατεύματα είχαν αποσυρθεί από τη Νότια Βαλκανική και είχαν μεταφερθεί στο «θέατρο» των ρωσοτουρκικών επιχειρήσεων.
Οι μεγάλες δυνάμεις υπό το φόβο μιας πιθανής εξέγερσης των ρωμιών, η οποία ενδεχομένως να συνέβαλε καθοριστικά στη γρήγορη κατάρρευση των οθωμανών και τη πολυπόθητη (μέχρι σήμερα) έξοδο των ρώσων στη Μεσόγειο, έστειλαν στόλους και συμμαχικά στρατεύματα, για να επιβάλουν την τάξη και την ουδετερότητα της Ελλάδας.
Βέβαια, υπήρξαν ορισμένοι ρωμιοί, οι οποίοι έσπευσαν στη Κριμαία, για να βοηθήσουν ενεργά του ρώσους στον πόλεμο αυτό, αλλά η δύναμη που συγκρότησαν δεν υπερέβαινε τους 1.000 άντρες, ενώ το ίδιο το κράτος τήρησε την επιβληθείσα από τους Δυτικούς ουδετερότητα.
Αίτια και αφορμή
Ο Κριμαϊκός Πόλεμος αποτελεί μια από τις σημαντικότερες σελίδες του Ανατολικού Ζητήματος, το οποίο προέκυψε με την παρακμή της οθωμανικής αυτοκρατορίας. Αφορμή για την κήρυξη του πολέμου αποτέλεσε ο γαλλορωσικός ανταγωνισμός στους Αγίους Τόπους. Ο Ναπολέοντας Γ’ −ή πιο σωστά ο Μικρός, όπως τον αποκαλούσαν οι δημοκρατικοί γάλλοι− υποστήριξε τους ομόθρησκους μοναχούς της Παλαιστίνης, βάσει παλιών δικαιωμάτων της Γαλλίας, που είχαν ατονήσει από την εποχή της γαλλικής επανάστασης. Δε θέλει ερώτημα, πως πίσω από το ενδιαφέρον της Γαλλίας για τους Άγιους Τόπους κρυβόταν ο γαλλικός ιμπεριαλισμός.
Ο Τσάρος Νικόλαος Α’, έγινε πυρ και μανία. Αν οι ορθόδοξοι έμεναν απροστάτευτοι δεν θα έχαναν μόνον αυτοί τις εκκλησίες της Ιερουσαλήμ, αλλά και η Ρωσία θα έχανε την επιρροή, που είχε στους ορθόδοξους. Στο βάθος, γι’ αυτή την επιρροή ενδιαφερόταν η Ρωσία. Πίσω από την Ορθόδοξη Εκκλησία ήταν εκατομμύρια λαών, που θεωρούσαν την τσαρική Ρωσία προστάτη τους και κάθε τόσο στο νεύμα του Τσάρου επαναστατούσαν κατά της Τουρκίας. Από τις επαναστάσεις αυτές είχε κερδίσει πολλά η Ρωσία.
Η Ρωσία λοιπόν, αναλαμβάνουσα διπλωματική επίθεση κύρους, υποστήριξε τα ορθόδοξα μοναστήρια και απαίτησε από την Τουρκία να της αναγνωρίσει δικαίωμα προστασίας επί όλων των χριστιανικών μειονοτήτων. Η Τουρκία απέρριψε τη ρωσική απαίτηση.
Ο Τσάρος πρότεινε στην Αγγλία την Κρήτη και την Αίγυπτο έναντι ανταλλάγματος στη Ρωσία της Κωνσταντινούπολης και των Στενών. Η Αγγλία, όχι μόνο απέρριψε την πρόταση αυτή, αλλά τάχθηκε στο πλευρό της Γαλλίας.
Κήρυξη του πολέμου
Ύστερα από πολλές παρασκηνιακές διπλωματικές ενέργειες, εισηγήσεις και παροτρύνσεις της γαλλικής και αγγλικής κυβέρνησης, ο Σουλτάνος κήρυξε τον πόλεμο κατά της Ρωσίας. Οι πρώτες συγκρούσεις έγιναν στη Σινώπη το Νοέμβριο του 1853.
Ο Ναπολέοντας εκείνο τον καιρό ήταν αποφασισμένος να κηρύξει τον πόλεμο κατά της Ρωσίας. Ήθελε να μιμηθεί τον Ναπολέοντα τον Α’. Ζηλεύοντας τη δόξα και τις πολεμικές του δάφνες ήταν φιλοπόλεμος. Και δεν ήταν ο μόνος, που ήθελε τον πόλεμο. Οι γάλλοι πλουτοκράτες είχαν τοποθετήσει μεγάλα κεφάλαια στην Τουρκία και είχαν σημαντικά οικονομικά συμφέροντα στην κοντινή Ανατολή. Έπρεπε λοιπόν, η Γαλλία να δράσει.
| Κατόπιν άκαρπων διαπραγματεύσεων, αντεγκλήσεων και διαμαρτυριών, οι στόλοι της Αγγλίας και της Γαλλίας έφτασαν στα Δαρδανέλια, αργότερα στην Κωνσταντινούπολη και στις 27 Μαρτίου του 1854 οι δυο σύμμαχοι κήρυξαν τον πόλεμο κατά της Ρωσίας. Στο πλευρό τους προσχώρησε αργότε- ρα και το Πεδεμόντιο, που έστειλε στην Κριμαία 15.000 ιταλούς στρατιώτες. Ο απόηχος στη Ελλάδα Ο πολιτικός αντίκτυπος του πολέμου αυτού υπήρξε ισχυρός και στην Ελλάδα. Αμέσως μετά την ένταση των ρωσο- τουρκικών σχέσεων, αναζωπυρώθηκε το εθνικό συναίσθημα. Στα λαϊκά στρώ- ματα οι συμπάθειες ήταν με τους ρώσους. Το ζήτημα των Αγίων Τόπων και η προ- παγάνδα των πρακτόρων του τσάρου είχαν ενισχύσει τη φιλορωσική παράταξη. Γι’ αυτό, το φιλοπόλεμο ρεύμα ήταν ισχυρό, αφού μάλιστα αυτή τη φορά τη σημαία της Μεγάλης Ιδέας τη σήκωσε ο Όθωνας. |
|
Η κυβέρνηση ήταν βέβαια αρνητική. Όταν μάλιστα με αφορμή πολλά επεισόδια, που έγιναν στα σύνορα με την Τουρκία και τις πολλές ληστείες σε τουρκικό έδαφος ζητήθηκε από την κυβέρνηση να παραδοθούν στις τουρκικές αρχές τρία χωριά, που ήταν το κρησφύγετο των ρωμιών ληστών, η κυβέρνηση αν και διαμαρτυρήθηκε και αρνήθηκε στην αρχή, στο τέλος έκανε δεκτή την τουρκική αξίωση.
 Ένα σπάνιο στιγμιότυπο από τον Κριμαϊκό Πόλεμο. |
Στα τέλη του 1853, η μεγάλη πλειοψηφία του λαού με συγκεντρώσεις και διαδηλώσεις εκδήλωνε τα αντιτουρκικά και φιλορωσικά αισθήματά της. Η Αυλή μάλιστα, πρωτοστατούσε στις εκδηλώσεις αυτές, γι’ αυτό η κυβέρνηση υπό τη λαϊκή πίεση επέτρεψε να οργανωθούν αντάρτικα σώματα, που εισέβαλαν στην Ήπειρο και Θεσσαλία.
Εξερράγη επανάσταση στην Ήπειρο (Ιαν. 1854) με τη συμμετοχή αντάρτικων ομάδων, που οργανώθηκαν στην Ελλάδα και στα αγγλοκρατούμενα τότε Επτάνησα, παρά τις αυστηρές απαγορεύσεις και την επαγρύπνηση των αγγλικών αρχών. Το κίνημα επιτύγχανε. Οι τούρκοι αναγκάστηκαν να υποχωρήσουν και να οχυρωθούν στα Ιωάννινα και την γύρω ζώνη.
Ένα μήνα μετά, εξερράγη επανάσταση στη Θεσσαλία, επίσης επιτυχής, με τη συνδρομή αξιωματικών προερχόμενων από την Ελλάδα.
Ο αγγλογαλλικός στόλος εξασκούσε αυστηρό έλεγχο, ώστε να μην εφοδιάζονται οι ρωμιοί επαναστάτες. Οι αγγλογάλλοι αποβίβασαν στρατεύματα κατοχής στον Πειραιά. Αξιωματικοί του αγγλογαλλικού στόλου παρότρυναν το λαό στην έξωση του Όθωνα και της Αμαλίας, γιατί ο βασιλιάς είχε λάβει ενεργό μέρος στα γεγονότα της Ηπείρου και της Θεσσαλίας. Στις 29 Απριλίου του 1854 απαίτησαν την αποπομπή της κυβέρνησης και την αποδοκιμασία των κινημάτων.
Ο τσάρος με προκηρύξεις καλούσε τους χριστιανούς να πάρουν τα όπλα. Τόνιζε, πως η Ρωσία αναλαμβάνει τον πόλεμο σαν προστάτρια των ορθοδόξων. Όταν μαθεύτηκαν οι προκηρύξεις του τσάρου κι ότι ο ρωσικός στρατός πέρασε τον Προύθο και κατεβαίνει στα Βαλκάνια, τους πιο πολλούς ρωμιούς τους έπιασε παραλήρημα ρωσοφιλίας. Πολλοί πλούσιοι της Ρωσίας και της Μολδοβλαχίας έκαναν έρανους και οργάνωσαν χωριστό τάγμα από ρωμιούς εθελοντές, για να πολεμήσει ενάντια στους τούρκους.
Κατά τη διάρκεια της πολιορκίας της Σεβαστούπολης από αγγλικές και γαλλικές δυνάμεις, ένα τάγμα ρωμιών εθελοντών υπό τον Πάνο Κορωναίο ενίσχυσε τους πολιορκούμενους ρώσους ενάντια στη στάση της επίσημης κυβέρνησης.
Επάνω: Η σκηνή της ορκωμοσίας του τάγματος (ευφημιστικά, λεγεώνας) στη Σεβαστούπολη, καθώς η πόλη βομβαρδίζεται. (Αθήνα, Μουσείο Μπενάκη).
|
Οι ρωμιοί είχαν ενθουσιαστεί, γιατί πίστευαν, πως «ήλθεν το πλήρωμα του χρόνου». Εξάλλου διάφοροι καλόγεροι και θρησκόληπτοι είχαν ξεθάψει τη φυλλάδα του «Αγαθάγγελου» και εξηγώντας την προέλεγαν το τέλος της Τουρκίας. Όλοι ήταν αισιόδοξοι και περίμεναν το ξανθό γένος να κατέβει στην Πόλη, να υψωθεί η σημαία του σταυρού στην Αγία Σοφία και να σφαχτούν οι τούρκοι.
Οι μόνοι, που ήταν σκεπτικοί, ήταν οι δεσπότες. Το Φανάρι ήταν τρομοκρατημένο και από το φόβο τους ο Πατριάρχης και η Σύνοδος έστειλαν στο Σουλτάνο ευχαριστήρια αναφορά «δια τας υπ’ αυτού επιδαψιλευθείσας των Γένει ευεργεσίας».
Όταν οι δυτικοί πληροφορήθηκαν τα φιλοπόλεμα αισθήματα των ρωμιών, άρχισαν να αντιδρούν. Ο Πάπας μάλιστα, εκτελώντας και υπόδειξη του υπουργείου των εξωτερικών της Γαλλίας, έβαλε τον ιησουίτη δημοσιογράφο Ντυφούρ να συντάξει και να δημοσιεύσει ένα φυλλάδιο, που ήταν λίβελλος κατά της Ορθόδοξης Ανατολικής Εκκλησίας και ύμνος της μουσουλμανικής θρησκείας,
Στην Αγγλία δεν ήταν λίγοι και ασήμαντοι εκείνοι, που έβριζαν τους ρωμιούς κι έλεγαν κι έγραφαν, πως οι τούρκοι ήταν πιο πολιτισμένοι. Στην Ελλάδα μάλιστα, οι άγγλοι δεν ήταν καθόλου ευχαριστημένοι με την κυβέρνηση Μαυροκορδάτου, στον οποίο προσήπταν αδυναμία. Το Σεπτέμβριο του 1855 έχοντας χάσει και το τελευταίο στήριγμα των δυνάμεων κατοχής, ο Μαυροκορδάτος απομακρύνθηκε και απαρτίστηκε νέα κυβέρνηση από τον Δημ. Βούλγαρη.
Όσο περνούσαν οι μέρες τόσο το φιλοπόλεμο ρεύμα ενισχυόταν. Στρατηγοί, ταγματάρχες, λοχαγοί, υπαξιωματικοί, ορκίζονταν να πολεμήσουν κι ακόμα πολλοί δήλωναν, πως ήθελαν να πάνε εθελοντές στη Ρωσία να καταταχτούν στό ρωσικό στρατό. Το ίδιο και οι στρατιώτες, που υπηρετούσαν στις φρουρές της Αταλάντης, Λαμίας, Ναυπάκτου, Καλλιδρόμου, Αγρινίου. Μα και οι φοιτητές και οι μαθητές των γυμνασίων, οι δικηγόροι και οι γιατροί δεν έκρυβαν το φιλοπόλεμο μένος τους. Στα καφενεία, στα σπίτια, στους δρόμους, όλοι συζητούσαν για το ρωσοτουρκικό πόλεμο και οι πιο πολλοί πίστευαν, ότι η Τουρκία θα διαμελιστεί κι ότι ήταν η κατάλληλη ευκαιρία να κηρύξει και η Ελλάδα τον πόλεμο κατά της Τουρκίας.
 Αγγλικό ιππικό εναντίον ρωσικών δυνάμεων
κατά τη διάρκεια του Κριμαϊκού Πολέμου.
|
Ήττα της Ρωσίας − τέλος του πολέμου
Η πολεμική κατάσταση από την επέμβαση των αγγλογάλλων πρώτα και της Αυστρίας ύστερα, δεν ήταν καθόλου ευχάριστη για τους ρώσους.
Οι αγγλογάλλοι έκαναν απόβαση στην Κριμαία. Οι πολεμικές επιχειρήσεις σταμάτησαν τελικά τον Ιανουάριο του 1856, έπειτα από απειλητικό τελεσίγραφο της Αυστρίας προς τον Τσάρο, με το οποίο δήλωνε, ότι θα επέβαινε στο πλευρό των αγγλογάλλων και των τούρκων αν η Ρωσία δεν αποδεχόταν τους όρους της για τον τερματισμό του πολέμου. Εκεί κρίθηκε ο πόλεμος. Και κρίθηκε σε βάρος της Ρωσίας.
Η Συνθήκη των Παρισίων
Μετά τον ατυχή για τη Ρωσία τερματισμό του πολέμου, δυνάμει της συνθήκης των Παρισίων (30 Μαρτίου 1856), ο Εύξεινος μετατράπηκε σε ουδέτερη θάλασσα. Η συνθήκη αυτή έκλεινε έτσι τη Νότιο Ρωσία και η αυτοκρατορία των τσάρων επανερχόταν στην πριν τη συνθήκη του Κιουτσούκ Καϊναρτζίκ μειονεκτική θέση.
Οι παραδουνάβιες ηγεμονίες ανακηρύχτηκαν ανεξάρτητες υπό την τουρκική επικυριαρχία και καταλυόταν το τσαρικό δικαίωμα προστασίας τους. Συνάμα, αναγνωριζόνταν η ακεραιότητα της Τουρκίας.
 Στo Συνέδριο των Παρισίων (Βερσαλλίες 1856) οι δυνάμεις, που υπέγραψαν τη συνθήκη, εγγυήθηκαν για την ακεραιότητα της οθωμανικής αυτοκρατορίας.
Επάνω: Ο κόμης Καβούρ, πρωθυπουργός της Σαρδηνίας (πρώτος αριστερά), ο Αλέξιος Ορλώφ, πρεσβευτής της Ρωσίας στην Κωνσταντινούπολη (ο πρώτος καθιστός αριστερά), ο Ιωσήφ Βαλέφσκυ, υπουργός Εξωτερικών της Γαλλίας (δεύτερος καθιστός από αριστερά), ο Γεώργιος Βίλλιερς, υπουργός Εξωτερικών της Αγγλίας (ο τρίτος καθιστός από αριστερά) και ο τούρκος αντιπρόσωπος Ααλή πασάς (τελευταίος καθιστός).
|
Η συνθήκη των Παρισίων (Μάρτιος 1856) έθεσε και τυπικά τέρμα στον πόλεμο, αλλά από την Αθήνα οι δυνάμεις κατοχής αποχώρησαν μόνο το Φεβρουάριο του επόμενου έτους, έπειτα από συνολική παραμονή δύο ετών και οκτώ μηνών.
Απορρίφθηκαν
τα αιτήματα της Ελλάδας
Η Ελλάδα αν και σε όλη τη διάρκεια του πολέμου κράτησε αναγκαστικά στάση στο πλευρό των συμμάχων, ενάντια στα συμφέροντά της, δεν αντιπροσωπεύθηκε στο συνέδριο των Παρισίων. Αίτημά της μάλιστα, προκειμένου να γίνει δεκτή παρέμβαση υπέρ των χριστιανικών πληθυσμών της Τουρκίας απορρίφθηκε από τους συμμάχους με το αιτιολογικό, ότι το Χάτι Χουμαγιούν του Σουλτάνου αντιμετώπιζε ικανοποιητικά, και μάλιστα υπό την εγγύηση των δυνάμεων, όλα τα σχετικά θέματα. Επίσης, απορρίφθηκε και δεύτερο αίτημα, για τη συμμετοχή της Ελλάδας στη Διεθνή Επιτροπή για τη ναυσιπλοΐα του Δούναβη.
Έτσι, όλες οι προσπάθειες της κυβέρνησης στράφηκαν μόνο προς το αίτημα της αποχώρησης των ξένων στρατευμάτων. Αλλά και αυτό άργησε να πραγματοποιηθεί, παρά τα επανειλημμένα διαβήματα προς τη Γαλλία και την Αγγλία. Τελικά, μόνον αφού η Ελλάδα αναγκάσθηκε να αποδεχθεί την εγκατάσταση στη χώρα μιας επιτροπής Διεθνούς Οικονομικού Ελέγχου, άρχισε η αποχώρηση των γαλλικών στρατευμάτων από τον Πειραιά, που ολοκληρώθηκε τον Φεβρουάριο του 1857.
Από την οδυνηρή αυτή κρίση έγινε αντιληπτό, ότι το μικρό προτεκτοράτο των μεγάλων δυνάμεων δεν μπορούσε να ακολουθήσει εξωτερική πολιτική αντίθετη προς τα συμφέροντα των δυνάμεων αυτών.
Με την πικρή αυτή εμπειρία διαλύθηκε ακόμη ο μύθος περί ευρωπαϊκού και ειδικότερα περί αγγλικού φιλελληνισμού, καθώς και η πολιτική τοποθέτηση των ρωμιών σε κόμματα προσανατολισμένα προς την πολιτική των τριών μεγάλων δυνάμεων («αγγλικό», «γαλλικό» και «ρωσικό»).
Ο Κριμαϊκός Πόλεμος είχε και ένα ακόμη, δυσάρεστο βέβαια, επακόλουθο για τους ρωμιούς, τη βαθμιαία μεταβολή της ρωσικής πολιτικής. Ως την εποχή αυτή, η Ρωσία πολεμούσε για την πραγματοποίηση των σχέσεών της κάτω από τη σημαία της Ορθοδοξίας υποστηρίζοντας αδιάκριτα όλους τους υπό οθωμανική διοίκηση χριστιανούς της Βαλκανικής. Στο μέλλον θα άλλαζε προσανατολισμό και θα έστρεφε το ενδιαφέρον της προς τους χριστιανούς σλάβους της Βαλκανικής. Για να πραγματοποιήσει μάλιστα τα σχέδιά της θα αγκάλιαζε μια νέα εθνότητα, τους βούλγαρους. Τα επακόλουθα της μεταστροφής αυτής της ρωσικής πολιτικής θα τα δοκίμαζαν οι ρωμιοί και ιδιαίτερα οι ρωμιοί της Μακεδονίας σε νέες κρίσεις του Ανατολικού Ζητήματος, τις επόμενες δεκαετίες.
Στο τμήμα αυτό, στο οποίο βρίσκεται δίγλωσση επιγραφή με τίτλο: «Franco British Cemetery−Crimean War» και «Cimetiere Franco Britannique−Guerre de Crimée», βρίσκονται εικοσιτρείς τάφοι, οβελίσκοι − κοινό μνημείο για τους γάλλους και βρετανούς στρατιώτες και μερικές ακόμη επιτύμβιες στήλες.
Κάποιοι από αυτούς τους γάλλους και άγγλους στρατιώτες μπορεί να έχουν σκοτωθεί κι από ρωμιούς εθελοντές, οι οποίοι στον Κριμαϊκό Πόλεμο, παρά την επίσημη στάση της κυβέρνησης, πολέμησαν εναντίον τους, στο πλευρό των ρώσων.
|
Το νεκροταφείο
των αγγλογάλλων στον Άλιμο
Οι νεκροί γάλλοι και άγγλοι αξιωματικοί και στρατιώτες, οι οποίοι τραυματίστηκαν στην Kριμαία, μεταφέρθηκαν για νοσηλεία σε συμμαχικό νοσοκομείο στην Αθήνα, όπου και πέθαναν, έχουν ταφεί σε ένα ξεχωριστό νεκροταφείο στο Δήμο Αλίμου.
Παρά ταύτα και προκειμένου να μην εγείρει υποψίες «ανθελληνισμού» η γαλλική πρεσβεία, που κάθε χρόνο σε μία σεμνή και όμορφη τελετή τιμά τους νεκρούς της, τοποθέτησε ανάμεσα στους παλιότερους οβελίσκους μια επιπλέον μαρμάρινη πλάκα –εμφανώς πιο καινούργια– για να υπενθυμίσει τη συμμετοχή γάλλων στρατιωτών στους αγώνες για την ανεξαρτησία του νεότερου ελληνικού κράτους.
Άσχετη μαρμάρινη πλάκα για τους γάλλους στρατιώτες, που πέθαναν στην Ελλάδα τις περιόδους 1821-1829, 1914-1918 και 1939-1945, μέσα στο νεκροταφείο των στρατιωτών του Κριμαϊκού Πολέμου.
|
Με το τέχνασμα αυτό το γαλλικό κράτος επιδιώκει να ρίξει στάχτη στα μάτια των ρωμιών, προκειμένου να μη μπορούν να διακρίνουν την ιστορική πολιτική τους θέση ως υπήκοοι ενός προτεκτοράτου, το οποίο από τότε που ιδρύθηκε μέχρι και σήμερα, πάντα πειθήνια ακολουθεί πολιτική, σύμφωνη με τα συμφέροντα των προστατών του, πολλές φορές μάλιστα, ενάντια στα δικά του.
ΠΗΓΗ:freeinquiry
COMMENTS