Γραφει Νικόλαος Καρατσιόρης Στις 18/12/2012 η Ελληνική Κυβέρνηση υπερψήφισε νομοσχέδιο στον οποίο συμπεριλαμβάνονταν και η επέκταση της...
Γραφει Νικόλαος Καρατσιόρης
Στις 18/12/2012 η Ελληνική Κυβέρνηση υπερψήφισε νομοσχέδιο στον οποίο συμπεριλαμβάνονταν και η επέκταση της άδειας λειτουργίας της ΤτΕ κατά 30 χρόνια έως και το 2050. Με το νομοσχέδιο επεκτάθηκε κατά 30 χρόνια και η μονοπωλιακή παραχώρηση του εκδοτικού προνομίου εκτύπωσης χαρτονομισμάτων.
Η Τράπεζα της Ελλάδος ιδρύθηκε με το Πρωτόκολλο της Γενεύης το 1927 (ΦΕΚ Α'298/1927) που παράρτημά του αποτέλεσε και η καταστατική πράξη ίδρυσης της ΤτΕ.
Σύμφωνα με το Πρωτόκολλο της Γενεύης, στην ΤτΕ της Ελλάδος θα μεταβιβάζονταν από την ΕΤΕ ο χρυσός, οι εις χρυσόν ομολογίες του ελληνικού κράτους, ο άργυρος και τα δάνεια του ελληνικού κράτους, καθώς και όλες οι καταθέσεις του ελληνικού δημοσίου και των δημοσίων επιχειρήσεων, οι καταθέσεις της Διεθνούς Οικονομικής Επιτροπής καθώς και άλλα στοιχεία ενεργητικού και παθητικού.
Στην ΤτΕ μεταβιβάστηκε και το εκδοτικό προνόμιο από την ΕΤΕ. Να σημειώσουμε ότι η Εθνική Τράπεζα είχε συσταθεί το 1841(ΦΕΚ Α' 6/1841) πάλι για διαχειρισθεί δάνεια με εγγύηση τότε την δημόσια περιουσία. Αργότερα η πτώχευση του 1897 οδήγησε στο Διεθνή Οικονομικό Έλεγχο (ΦΕΚ Α' 98-1898). Για την ιστορία να αναφέρουμε ότι είχε συσταθεί μία Εταιρεία Διαχείρισης των Ειδών Μονοπωλίου του Ελληνικού Δημοσίου (ΕΔΕΜΕΔ- τον ρόλο αυτό παίζει το ΤΑΙΠΕΔ σήμερα) όπου καταβάλλονταν οι εισπράξεις από μία σειρά από φόρους του Ελληνικού Δημοσίου για να εξοφληθούν τα δάνεια που πήραμε από το 1823 συν όσα μεσολάβησαν μέχρι και την πτώχευση του 1897! Η τελευταία σύμβαση ανανέωσης της ΕΔΕΜΕΔ υπογράφηκε το 1981 [μετά 90 χρόνια!] με το Προεδρικό Διάταγμα 976/1981 ΦΕΚ Α 245/1981).
Το Πρωτόκολλο της Γενεύης προέβλεπε ότι η ΤτΕ θα είχε το εκδοτικό προνόμιο έως το 1960 και η άδεια λειτουργίας θα έληγε το 1970. [Εξ’ άλλου η διάρκεια του δανείου ήταν 40 έτη]
Στις 18/12/2012 η Ελληνική Κυβέρνηση υπερψήφισε νομοσχέδιο στον οποίο συμπεριλαμβάνονταν και η επέκταση της άδειας λειτουργίας της ΤτΕ κατά 30 χρόνια έως και το 2050. Με το νομοσχέδιο επεκτάθηκε κατά 30 χρόνια και η μονοπωλιακή παραχώρηση του εκδοτικού προνομίου εκτύπωσης χαρτονομισμάτων.
Η Τράπεζα της Ελλάδος ιδρύθηκε με το Πρωτόκολλο της Γενεύης το 1927 (ΦΕΚ Α'298/1927) που παράρτημά του αποτέλεσε και η καταστατική πράξη ίδρυσης της ΤτΕ.
Το Πρωτόκολλο, με την σύμφωνη γνώμη της Διεθνούς Οικονομικής Επιτροπής, ήταν μία σύμβαση δανεισμού ονομαστικής αξίας £9.000.000 Στερλινών που είχε την εγγύηση της Κοινωνίας των Εθνών.
Τα ένα τρίτο του δανείου, £3.000.000, θα χρησιμοποιούνταν για την δημιουργία της Τραπέζης της Ελλάδος και την σταθεροποίηση του νομίσματος, ένα τρίτο για την εξυπηρέτηση ελλειμμάτων του προϋπολογισμού και ένα τρίτο για την αποκατάσταση των προσφύγων της Μικρασιατικής Καταστροφής.
Το μέρος του Σταθεροποιητικού & Προσφυγικού δανείου διάρκειας 40 ετών που αφορούσε και την χρηματοδότηση της ίδρυσης της ΤτΕ, καλύφθηκε επιτυχώς στις 01.02.1928 με δημόσια εγγραφή.
Το ομολογιακό δάνειο εκδόθηκε στο 91% της ονομαστικής αξίας με ονομαστικό επιτόκιο 6%, σύμφωνα με την Ετήσια Έκθεση του Συμβουλίου Ξένων Ομολογιούχων του Λονδίνου (Council of the Corporation of Foreign Bondholders) το 1928.
Σύμφωνα επίσης με την Wall Street Journal (31.01.1928) το δάνειο εκδόθηκε από τους οίκους Hambros Bank και Erlanger (£4.070.960) στις αγορές του Λονδίνου £3.370.960, £270.000 στις αγορές της Ιταλίας και της Σουηδίας, και από τους οίκους Speyer & Co και National City Co. (την σημερινή Citybank) $15.000.000 @ $5 προς £1 στην αγορά της Νέας Υόρκης, και $2.000.000 @ $5 προς £1 στην Ελβετία. (Σημειώνεται ότι η Hambros Bank, της δανικής οικογένειας Hambro, έπαιξε άκρως σημαντικό ρόλο στην οικονομική και πολιτική ζωή της Ελλάδας μέσω του δανεισμού του ελληνικού κράτους στα χρόνια μετά την επανάσταση.)
Η αμερικανική κυβέρνηση μετά από συμφωνία με την ελληνική, θα χορηγούσε επίσης ως προκαταβολή για το Σταθεροποιητικό και Προσφυγικό Δάνειο (ΣΠΔ), άλλο δάνειο ύψους $12.167.000 που θα είχε ως εξασφάλιση το δάνειο ΣΠΔ. Το δάνειο αυτό θα πήγαινε στα ταμεία του Διεθνούς Οικονομικού Ελέγχου για την συνέχιση του έργου αποκατάστασης των προσφύγων.
Σύμφωνα με τους όρους του δανείου η Ελληνική Κυβέρνηση θα καλούσε τους αναδόχους να καταβάλουν για λογαριασμό του Ελληνικού Δημοσίου τα αντληθέντα κεφάλαια σε ειδικό λογαριασμό στην Εθνική Τράπεζα της Ελλάδας (ΕΤΕ). Η ΕΤΕ θα αναλάμβανε να καλύψει το αρχικό μετοχικό κεφάλαιο της ΤτΕ εξ’ ολοκλήρου το οποίο και θα διέθετε σε τρείς ισόποσες δημόσιες εγγραφές με δικαιώματα προτίμησης τουλάχιστον για το 50% της εκάστοτε εγγραφής για τους παλαιούς μετόχους της Εθνικής. (ΦΕΚ Α’246/1927).
Σύμφωνα με τους όρους του δανείου η Ελληνική Κυβέρνηση θα καλούσε τους αναδόχους να καταβάλουν για λογαριασμό του Ελληνικού Δημοσίου τα αντληθέντα κεφάλαια σε ειδικό λογαριασμό στην Εθνική Τράπεζα της Ελλάδας (ΕΤΕ). Η ΕΤΕ θα αναλάμβανε να καλύψει το αρχικό μετοχικό κεφάλαιο της ΤτΕ εξ’ ολοκλήρου το οποίο και θα διέθετε σε τρείς ισόποσες δημόσιες εγγραφές με δικαιώματα προτίμησης τουλάχιστον για το 50% της εκάστοτε εγγραφής για τους παλαιούς μετόχους της Εθνικής. (ΦΕΚ Α’246/1927).
Το αρχικό μετοχικό κεφάλαιο της ΤτΕ ήταν 400.000.000 δραχμές διαιρεμένο σε 80.000 μετοχές ονομαστικής αξίας 5.000 δραχμών έκαστη.
Στις 12.6.1930 η ΤτΕ εισήχθη στο χρηματιστήριο οι δε μέτοχοι αγνοούνται έως και σήμερα. Το Ελληνικό Δημόσιο θα κατέβαλλε την εις χρυσό(!) αξία του συναφθέντος δανείου ύψους £3.000.000 εξοφλώντας ισόποσο δημόσιο χρέος. [Δανείστηκε το ελληνικό κράτος τραπεζογραμμάτια στερλίνας και δολαρίου τα οποία όφειλε να καταβάλει στην ΤτΕ σε χρυσό!!]
Η ΤτΕ άρχισε επισήμως να λειτουργεί στις 15.05.1928.
Η Wall Street Journal (14.06.1928) αναφέρει ότι η «[1η] δημόσια προσφορά για την ΤτΕ είχε υπερκαλυφθεί εκτός από 20.000 μετοχές οι οποίες κρατήθηκαν για τους μετόχους της ΕΤΕ.»
Στην ΤτΕ μεταβιβάστηκε και το εκδοτικό προνόμιο από την ΕΤΕ. Να σημειώσουμε ότι η Εθνική Τράπεζα είχε συσταθεί το 1841(ΦΕΚ Α' 6/1841) πάλι για διαχειρισθεί δάνεια με εγγύηση τότε την δημόσια περιουσία. Αργότερα η πτώχευση του 1897 οδήγησε στο Διεθνή Οικονομικό Έλεγχο (ΦΕΚ Α' 98-1898). Για την ιστορία να αναφέρουμε ότι είχε συσταθεί μία Εταιρεία Διαχείρισης των Ειδών Μονοπωλίου του Ελληνικού Δημοσίου (ΕΔΕΜΕΔ- τον ρόλο αυτό παίζει το ΤΑΙΠΕΔ σήμερα) όπου καταβάλλονταν οι εισπράξεις από μία σειρά από φόρους του Ελληνικού Δημοσίου για να εξοφληθούν τα δάνεια που πήραμε από το 1823 συν όσα μεσολάβησαν μέχρι και την πτώχευση του 1897! Η τελευταία σύμβαση ανανέωσης της ΕΔΕΜΕΔ υπογράφηκε το 1981 [μετά 90 χρόνια!] με το Προεδρικό Διάταγμα 976/1981 ΦΕΚ Α 245/1981).
Το Πρωτόκολλο της Γενεύης προέβλεπε ότι η ΤτΕ θα είχε το εκδοτικό προνόμιο έως το 1960 και η άδεια λειτουργίας θα έληγε το 1970. [Εξ’ άλλου η διάρκεια του δανείου ήταν 40 έτη]
Πρόεδρος της Δημοκρατίας το 1927 που εξέδωσε το διάταγμα ήταν ο Παύλος Κουντουριώτης, εγγονός του Γεωργίου Κουντουριώτη ο οποίος ως προσωρινός διοικητής της Ελλάδας το 1824-1825 υπέγραψε τα περίφημα δάνεια της ανεξαρτησίας.
Το 1960 ο πρωθυπουργός της Ελλάδος Κωνσταντίνος Καραμανλής δεν κατήγγειλε το εκδοτικό προνόμιο της ΤτΕ με αποτέλεσμα αυτό να ανανεωθεί αυτοδικαίως.
Το 1970 ο δικτάτορας Παπαδόπουλος ανανέωσε την άδεια λειτουργίας της ΤτΕ για άλλα 30 χρόνια έως το 2000 (ΝΔ 413/22.01.1970).
Το 1992 επί πρωθυπουργίας Κωνσταντίνου Μητσοτάκη η άδεια λειτουργίας παρατάθηκε έως το 2020 (νόμος 2010/14.02.1992). Το 2012 η άδεια λειτουργίας της ΤτΕ επεκτάθηκε για άλλα 30 χρόνια έως το 2050. (νόμος 4099/2012)
Μετά την υπογραφή της Συνθήκης του Μάαστριχτ και από το 1994 απαγορεύτηκε στην ΤτΕ να δανείζει απευθείας το ελληνικό δημόσιο (νόμος 2275/29.12.1994) ενώ από το 2001 η ΤτΕ αποτελεί μέλος του ευρωσυστήματος και το ελληνικό κράτος έχει απωλέσει την δυνατότητα να ασκεί νομισματική πολιτική. Από το αρχικό αυτό δάνειο των €4.070.960 που εκδόθηκε στο Λονδίνο το ανεξόφλητο κεφάλαιο το 1986 σύμφωνα πάλι με το Council of Bondholders ήταν £1.429.990.
Μετά την υπογραφή της Συνθήκης του Μάαστριχτ και από το 1994 απαγορεύτηκε στην ΤτΕ να δανείζει απευθείας το ελληνικό δημόσιο (νόμος 2275/29.12.1994) ενώ από το 2001 η ΤτΕ αποτελεί μέλος του ευρωσυστήματος και το ελληνικό κράτος έχει απωλέσει την δυνατότητα να ασκεί νομισματική πολιτική. Από το αρχικό αυτό δάνειο των €4.070.960 που εκδόθηκε στο Λονδίνο το ανεξόφλητο κεφάλαιο το 1986 σύμφωνα πάλι με το Council of Bondholders ήταν £1.429.990.
Δηλαδή 58 χρόνια μετά, το Ελληνικό Δημόσιο χρωστούσε ακόμη το 35% ενός δανείου που μεταξύ άλλων πήρε για να συστήσει μία ιδιωτική κεντρική τράπεζα στην οποία εισέφερε όλα του τα ρευστά περιουσιακά στοιχεία.
Εάν ανατρέξουμε πίσω στην ιστορία είναι περίεργη η σύμπτωση ότι από την ίδρυση της και 2-3 χρόνια πριν την κάθε ανανέωση της άδειας της ΤτΕ, στην Ελλάδα επικρατεί ένα πολιτικό πανδαιμόνιο. Των κυβερνήσεων που παρέτειναν το εκδοτικό προνόμιο και ανανέωσαν την άδεια λειτουργίας προηγήθηκαν δύο φορές κυβερνήσεις συνεργασίας με πρωθυπουργό πρώην διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδας. Της κυβέρνησης Μητσοτάκη το 1990 είχε προηγηθεί η οικουμενική κυβέρνηση Ζολώτα με την συμμετοχή της ΝΔ του ΠΑΣΟΚ και του τότε Συνασπισμού αποτελούμενου από την ΕΑΡ και το ΚΚΕ.
Εάν ανατρέξουμε πίσω στην ιστορία είναι περίεργη η σύμπτωση ότι από την ίδρυση της και 2-3 χρόνια πριν την κάθε ανανέωση της άδειας της ΤτΕ, στην Ελλάδα επικρατεί ένα πολιτικό πανδαιμόνιο. Των κυβερνήσεων που παρέτειναν το εκδοτικό προνόμιο και ανανέωσαν την άδεια λειτουργίας προηγήθηκαν δύο φορές κυβερνήσεις συνεργασίας με πρωθυπουργό πρώην διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδας. Της κυβέρνησης Μητσοτάκη το 1990 είχε προηγηθεί η οικουμενική κυβέρνηση Ζολώτα με την συμμετοχή της ΝΔ του ΠΑΣΟΚ και του τότε Συνασπισμού αποτελούμενου από την ΕΑΡ και το ΚΚΕ.
Το 2012 της τρικομματικής κυβέρνησης Σαμαρά (ΝΔ-ΠΑΣΟΚ-ΔΗΜΑΡ) προηγήθηκε η κυβέρνηση Παπαδήμου (ΝΔ-ΠΑΣΟΚ-ΛΑΟΣ). Στις ψηφορορίες τόσο στην επιτροπή όσο και στην ολομέλεια του κοινοβουλίου κανένα κοινοβουλευτικό κόμμα και κανένας βουλευτής δεν αναφέρθηκε στο άρθρο που ανανεώνει την άδεια λειτουργίας της ΤτΕ.
Πέρα από ένα δελτίο τύπου της ΤτΕ δεν θα βρείτε κανένα δημοσίευμα, εκτός από ένα δικό μου, που να ανφέρεται σε αυτό το γεγονός.
Μία φορά η άδεια της ΤτΕ ανανεώθηκε από την δικτατορία.
Ας στοχαστεί με περίσκεψη ο κάθε Έλληνας πώς πραγματικά γεννήθηκε το σύγχρονο ελληνικό κράτος. Αν θέλει να αναζητήσει κάποιος τους μετόχους της Τράπεζας της Ελλάδας μέρος της απάντησής θα το αναζητήσει στους ιδρυτικούς μετόχους της Εθνικής Τράπεζας της Ελλάδας το 1841. Αυτά όμως άλλη φορά.
Νικόλαος Καρατσιόρης
(Η φωτογραφία είναι ένα σπάνιο ιστορικό ντοκουμέντο. Είναι το ομόλογο του Σταθεροποιητικού και Προσφυγικού Δανείου του 1928.)
Σχετικό : Αρχείο Εθνικής Τράπεζας της Ελλάδος
Ας στοχαστεί με περίσκεψη ο κάθε Έλληνας πώς πραγματικά γεννήθηκε το σύγχρονο ελληνικό κράτος. Αν θέλει να αναζητήσει κάποιος τους μετόχους της Τράπεζας της Ελλάδας μέρος της απάντησής θα το αναζητήσει στους ιδρυτικούς μετόχους της Εθνικής Τράπεζας της Ελλάδας το 1841. Αυτά όμως άλλη φορά.
Νικόλαος Καρατσιόρης
(Η φωτογραφία είναι ένα σπάνιο ιστορικό ντοκουμέντο. Είναι το ομόλογο του Σταθεροποιητικού και Προσφυγικού Δανείου του 1928.)
Σχετικό : Αρχείο Εθνικής Τράπεζας της Ελλάδος
COMMENTS