...για την τουρκική πλευρά, το πεδίο εφαρμογής της Συνθήκης Εγγυήσεως έχει αυθαίρετα επεκταθεί και καλύπτει την ΑΟΖ και τους φυσικούς πόρους της Κύπρου περιλαμβανομένων των υδρογονανθράκων.
Του Κώστα Βενιζέλου
Αλλάζει η ατζέντα του Κυπριακού, γεγονός που θα φανεί πιο καθαρά μετά τις εκλογές, αναλόγως, βεβαίως, του αποτελέσματος. Η τουρκική πλευρά παρουσιάζεται ανοικτή στη διαπραγμάτευση λύσης δύο κρατών.
Η διαφοροποίηση της τουρκικής στάσης αποτελεί απάντηση, όπως προκύπτει, σε κινήσεις που έγιναν προς αυτή την κατεύθυνση, χωρίς να κατονομάζονται οι εμπνευστές και προωθητές της ιδέας. Την ίδια ώρα, η τουρκική πλευρά, θέτοντας ζήτημα διαμοιρασμού των φυσικών πόρων, εγείρει ένα ζήτημα ακόμη: Η Τουρκία θεωρεί τον εαυτό της εγγυήτρια χώρα και για τα θέματα των φυσικών πόρων του νησιού.
Όλα αυτά περιλαμβάνονται, ευθέως ή εμμέσως, σε ανακοίνωση του λεγόμενου υπουργείου εξωτερικών του κατοχικού καθεστώτος, ημερομηνίας 29 Δεκεμβρίου 2017, που εκδόθηκε με αφορμή την έναρξη γεώτρησης στο τεμάχιο 6 της κυπριακής Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης (ΑΟΖ).
Οι θέσεις που περιλαμβάνονται στο τουρκοκυπριακό ανακοινωθέν, το οποίο δεν είδε το φως της δημοσιότητας στις ελεύθερες περιοχές και ως εκ τούτου δεν σχολιάστηκε, υποστηρίζονται επισήμως από την Τουρκία με ανακοίνωση που εξέδωσε αργότερα την ίδια μέρα το τουρκικό Υπουργείο Εξωτερικών. Η νέα παρέμβαση της τουρκικής πλευράς έχει δυο νέα στοιχεία, που φαίνεται ότι θα καθορίσουν σε μεγάλο βαθμό το μετεκλογικό τοπίο στο Κυπριακό.
Πρώτο, θέτει το ζήτημα με τη λύση δύο κρατών στην Κύπρο, ως αποτέλεσμα δυο γεγονότων. Αρχικά συνάγεται από τη διατύπωση του πρώτου ανακοινωθέντος ότι η εισήγηση για δύο κράτη δεν είναι τουρκική αλλά τέθηκε ή συζητήθηκε από άλλους, και ότι η τουρκική πλευρά απλώς απαντά και δείχνει να διάκειται κατ’ αρχήν θετικά. Ποιος πήρε την πρωτοβουλία να θέσει τέτοια ιδέα, πότε έγινε αυτό και μεταξύ ποιων είναι ένα μεγάλο θέμα. Πληροφορίες για το τι συνέβη υπάρχουν, ωστόσο, λόγω της σοβαρότητας του θέματος, πριν τεκμηριωθούν πλήρως, δεν θα δημοσιοποιηθούν. Σημειώνεται συναφώς ότι Τουρκοκύπριοι πολιτικοί λένε σε συναντήσεις τους πως το θέμα αυτό συζητήθηκε ήδη και πως έγινε με πρωτοβουλία της ελληνοκυπριακής πλευράς. Πόσο αυτό ευσταθεί εναπόκειται στην ελληνοκυπριακή πλευρά να το επιβεβαιώσει ή να το διαψεύσει. Περαιτέρω, η τουρκοκυπριακή πλευρά συνδέει αυτή τη συζήτηση ως αποτέλεσμα του γεγονότος ότι, όπως ισχυρίζεται, «η αμετάβλητη νοοτροπία των Ελληνοκυπρίων μάς έδειξε για άλλη μια φορά ότι δεν θα είναι δυνατόν να επιτύχουμε μια διευθέτηση στο νησί με βάση την πολιτική ισότητα και έτσι η διαπραγμάτευση για λύση δύο κρατών θα μπορούσε επίσης να προστεθεί στο τραπέζι ως επιλογή».
Δεύτερο, διατυπώνονται απειλές για λήψη μέτρων από την Τουρκία σε περίπτωση που δεν σταματήσουν οι έρευνες και γενικά οι δράσεις στην κυπριακή ΑΟΖ. «Εάν όμως δεν τηρηθεί αυτή η προσέγγιση (σ.σ. να σταματήσουν οι έρευνες), θα θέλαμε να δηλώσουμε εκ νέου ότι η τουρκοκυπριακή πλευρά θα λάβει όλα τα απαραίτητα μέτρα, σε στενή συνεννόηση με την εγγυήτρια Τουρκία, προκειμένου να προστατεύσει τα δικαιώματα και συμφέροντα του τουρκοκυπριακού ‘’λαού’’», σημειώνει το λεγόμενο υπουργείο εξωτερικών του ψευδοκράτους. Αυτό σημαίνει πως για την τουρκική πλευρά, το πεδίο εφαρμογής της Συνθήκης Εγγυήσεως έχει αυθαίρετα επεκταθεί και καλύπτει την ΑΟΖ και τους φυσικούς πόρους της Κύπρου περιλαμβανομένων των υδρογονανθράκων. Η τουρκοκυπριακή πλευρά εκφράζει «κατάπληξη για το γεγονός ότι συνεχίζονται οι δραστηριότητες της ελληνοκυπριακής πλευράς στην Ανατολική Μεσόγειο, παρά τις προειδοποιήσεις που έγιναν, παραβιάζοντας τα νόμιμα δικαιώματά της στους φυσικούς πόρους του νησιού». Για την τουρκική πλευρά η προσπάθεια αυτή με τις έρευνες, όπως και η αποτυχία της Πενταμερούς Διάσκεψης οφείλονται στην προσέγγιση των Ελληνοκυπρίων, που «θεωρούν τους εαυτούς τους μοναδικούς νόμιμους ιδιοκτήτες του νησιού και δεν μπορούν καν να διανοηθούν να αναλάβουν κοινή δράση με τους Τουρκοκυπρίους με βάση την πολιτική ισότητα».
Η τουρκική πλευρά υποστηρίζει πως ο τουρκοκυπριακός «λαός» έχει ίσα και νόμιμα δικαιώματα έναντι των φυσικών πόρων που βρίσκονται στις ζώνες θαλάσσιας δικαιοδοσίας του νησιού. Ως εκ τούτου, η τουρκοκυπριακή πλευρά πρέπει να έχει «ίσο λόγο σε όλες τις αποφάσεις σχετικά με την εξερεύνηση, την εξόρυξη και την εκμετάλλευση των υδρογονανθρακικών αποθέματων».
Η τουρκική πλευρά επαναλαμβάνει πρότασή της, με βάση την οποία ο καλύτερος τρόπος για το θέμα αυτό είναι να αναβληθούν όλες οι δραστηριότητες που σχετίζονται με τους φυσικούς πόρους έως ότου επιτευχθεί «δίκαιη και βιώσιμη συνολική διευθέτηση του Κυπριακού. Εναλλακτικά προτείνει όπως οι δραστηριότητες αυτές διεξαχθούν εντός ενός πλαισίου συνεργασίας μεταξύ των δύο πλευρών». Είναι καθαρό ότι αυτή είναι και η προτιμούμενη από την τουρκική πλευρά ρύθμιση, δηλαδή η συνεργασία για το θέμα μεταξύ της κυπριακής κυβέρνησης και του ψευδοκράτους (δηλαδή, αναγνώριση μέσω των υδρογονανθράκων). Υπενθυμίζεται συναφώς ότι η πρόταση αυτή είχε διατυπωθεί για πρώτη φορά το φθινόπωρο του 2013 από τον τότε κατοχικό ηγέτη, Ντερβίς Έρογλου.
Είναι προφανές πως οι εξελίξεις στο Κυπριακό, που αναμένονται τους επόμενους μήνες, όπως και οι έρευνες στο πεδίο της Ενέργειας, θα καθορίσουν το σκηνικό το 2018. Η πορεία των εξελίξεων κάθε άλλο παρά προβλέπεται εύκολη· αναμένεται να είναι ανηφορική και ακανθώδης.
Είναι προφανές πως η τουρκική πλευρά θα ευνοούσε λύση δύο κρατών μόνο αν τέτοια διευθέτηση θα εναρμονιζόταν με τους σχεδιασμούς και τις επιδιώξεις της για στρατηγικό έλεγχο του νησιού και των φυσικών του πόρων. Είναι δε σαφές πως ευνοεί τη συζήτηση του σεναρίου αυτού καθώς θεωρεί πως η ελληνοκυπριακή πλευρά είναι πρόθυμη να εισέλθει σε διάλογο για τέτοια λύση και ότι προς επίτευξή της είναι έτοιμη να δώσει αρκετά ανταλλάγματα ακόμη και στα θέματα των θαλασσών και των υδρογονανθράκων έναντι απόδοσης μικρού ποσοστού κατεχόμενου εδάφους στην ελληνοκυπριακή πλευρά. Αυτό που επιδιώκει η τουρκική πλευρά, για αυτό και το συντηρεί, είναι να παρασύρει τη Λευκωσία σε μια τέτοια συζήτηση.
Το μετεκλογικό σκηνικό, όπως θα προκύψει από τα αποτελέσματα των Προεδρικών, θα καθορίσει σε μεγάλο βαθμό και τα επόμενα βήματα στο Κυπριακό. Οι εν δυνάμει μεσολαβητές παρουσιάζονται αποφασισμένοι να προχωρήσουν με μία νέα προσπάθεια για επανέναρξη των διαπραγματεύσεων. Για τα Ηνωμένα Έθνη προϋπόθεση για να επανέλθουν σε νέα πρωτοβουλία είναι η αποδοχή από τους εμπλεκόμενους του πλαισίου Γκουτέρες. Είναι προφανές πως εάν δεν ξεκαθαρίσει το τοπίο, δεν πρόκειται ο Διεθνής Οργανισμός να προβεί σε κινήσεις, όπως για παράδειγμα τον διορισμό Ειδικού Συμβούλου του Γενικού Γραμματέα για το Κυπριακό, στη θέση του παραιτηθέντα Έσπεν Μπαρθ Άιντε. Στο παρασκήνιο, πάντως, όλες οι ενέργειες που γίνονται συνδέονται με εξελίξεις στο θέμα της ΟΥΝΦΙΚΥΠ. Όπως τονίζουν ενημερωμένες πηγές, οι επικείμενες συζητήσεις για την ανανέωση της θητείας της Δύναμης για έξι ακόμη μήνες, που θα γίνουν εντός Ιανουαρίου, θα κυλήσουν χωρίς εκπλήξεις. Ό,τι θα γίνει σε σχέση με το ζήτημα της ΟΥΝΦΙΚΥΠ, θα διαδραματιστεί τους επόμενους μήνες μέχρι την έκθεση, το ψήφισμα ανανέωσης, που χρονικά τοποθετείται τον Ιούνιο.
Πρώτο, θέτει το ζήτημα με τη λύση δύο κρατών στην Κύπρο, ως αποτέλεσμα δυο γεγονότων. Αρχικά συνάγεται από τη διατύπωση του πρώτου ανακοινωθέντος ότι η εισήγηση για δύο κράτη δεν είναι τουρκική αλλά τέθηκε ή συζητήθηκε από άλλους, και ότι η τουρκική πλευρά απλώς απαντά και δείχνει να διάκειται κατ’ αρχήν θετικά. Ποιος πήρε την πρωτοβουλία να θέσει τέτοια ιδέα, πότε έγινε αυτό και μεταξύ ποιων είναι ένα μεγάλο θέμα. Πληροφορίες για το τι συνέβη υπάρχουν, ωστόσο, λόγω της σοβαρότητας του θέματος, πριν τεκμηριωθούν πλήρως, δεν θα δημοσιοποιηθούν. Σημειώνεται συναφώς ότι Τουρκοκύπριοι πολιτικοί λένε σε συναντήσεις τους πως το θέμα αυτό συζητήθηκε ήδη και πως έγινε με πρωτοβουλία της ελληνοκυπριακής πλευράς. Πόσο αυτό ευσταθεί εναπόκειται στην ελληνοκυπριακή πλευρά να το επιβεβαιώσει ή να το διαψεύσει. Περαιτέρω, η τουρκοκυπριακή πλευρά συνδέει αυτή τη συζήτηση ως αποτέλεσμα του γεγονότος ότι, όπως ισχυρίζεται, «η αμετάβλητη νοοτροπία των Ελληνοκυπρίων μάς έδειξε για άλλη μια φορά ότι δεν θα είναι δυνατόν να επιτύχουμε μια διευθέτηση στο νησί με βάση την πολιτική ισότητα και έτσι η διαπραγμάτευση για λύση δύο κρατών θα μπορούσε επίσης να προστεθεί στο τραπέζι ως επιλογή».
Δεύτερο, διατυπώνονται απειλές για λήψη μέτρων από την Τουρκία σε περίπτωση που δεν σταματήσουν οι έρευνες και γενικά οι δράσεις στην κυπριακή ΑΟΖ. «Εάν όμως δεν τηρηθεί αυτή η προσέγγιση (σ.σ. να σταματήσουν οι έρευνες), θα θέλαμε να δηλώσουμε εκ νέου ότι η τουρκοκυπριακή πλευρά θα λάβει όλα τα απαραίτητα μέτρα, σε στενή συνεννόηση με την εγγυήτρια Τουρκία, προκειμένου να προστατεύσει τα δικαιώματα και συμφέροντα του τουρκοκυπριακού ‘’λαού’’», σημειώνει το λεγόμενο υπουργείο εξωτερικών του ψευδοκράτους. Αυτό σημαίνει πως για την τουρκική πλευρά, το πεδίο εφαρμογής της Συνθήκης Εγγυήσεως έχει αυθαίρετα επεκταθεί και καλύπτει την ΑΟΖ και τους φυσικούς πόρους της Κύπρου περιλαμβανομένων των υδρογονανθράκων. Η τουρκοκυπριακή πλευρά εκφράζει «κατάπληξη για το γεγονός ότι συνεχίζονται οι δραστηριότητες της ελληνοκυπριακής πλευράς στην Ανατολική Μεσόγειο, παρά τις προειδοποιήσεις που έγιναν, παραβιάζοντας τα νόμιμα δικαιώματά της στους φυσικούς πόρους του νησιού». Για την τουρκική πλευρά η προσπάθεια αυτή με τις έρευνες, όπως και η αποτυχία της Πενταμερούς Διάσκεψης οφείλονται στην προσέγγιση των Ελληνοκυπρίων, που «θεωρούν τους εαυτούς τους μοναδικούς νόμιμους ιδιοκτήτες του νησιού και δεν μπορούν καν να διανοηθούν να αναλάβουν κοινή δράση με τους Τουρκοκυπρίους με βάση την πολιτική ισότητα».
Η τουρκική πλευρά υποστηρίζει πως ο τουρκοκυπριακός «λαός» έχει ίσα και νόμιμα δικαιώματα έναντι των φυσικών πόρων που βρίσκονται στις ζώνες θαλάσσιας δικαιοδοσίας του νησιού. Ως εκ τούτου, η τουρκοκυπριακή πλευρά πρέπει να έχει «ίσο λόγο σε όλες τις αποφάσεις σχετικά με την εξερεύνηση, την εξόρυξη και την εκμετάλλευση των υδρογονανθρακικών αποθέματων».
Η τουρκική πλευρά επαναλαμβάνει πρότασή της, με βάση την οποία ο καλύτερος τρόπος για το θέμα αυτό είναι να αναβληθούν όλες οι δραστηριότητες που σχετίζονται με τους φυσικούς πόρους έως ότου επιτευχθεί «δίκαιη και βιώσιμη συνολική διευθέτηση του Κυπριακού. Εναλλακτικά προτείνει όπως οι δραστηριότητες αυτές διεξαχθούν εντός ενός πλαισίου συνεργασίας μεταξύ των δύο πλευρών». Είναι καθαρό ότι αυτή είναι και η προτιμούμενη από την τουρκική πλευρά ρύθμιση, δηλαδή η συνεργασία για το θέμα μεταξύ της κυπριακής κυβέρνησης και του ψευδοκράτους (δηλαδή, αναγνώριση μέσω των υδρογονανθράκων). Υπενθυμίζεται συναφώς ότι η πρόταση αυτή είχε διατυπωθεί για πρώτη φορά το φθινόπωρο του 2013 από τον τότε κατοχικό ηγέτη, Ντερβίς Έρογλου.
Είναι προφανές πως οι εξελίξεις στο Κυπριακό, που αναμένονται τους επόμενους μήνες, όπως και οι έρευνες στο πεδίο της Ενέργειας, θα καθορίσουν το σκηνικό το 2018. Η πορεία των εξελίξεων κάθε άλλο παρά προβλέπεται εύκολη· αναμένεται να είναι ανηφορική και ακανθώδης.
Εννοεί συζήτηση στα δικά της μέτρα η Τουρκία, αλλά με ανταλλάγματα
Είναι προφανές πως η τουρκική πλευρά θα ευνοούσε λύση δύο κρατών μόνο αν τέτοια διευθέτηση θα εναρμονιζόταν με τους σχεδιασμούς και τις επιδιώξεις της για στρατηγικό έλεγχο του νησιού και των φυσικών του πόρων. Είναι δε σαφές πως ευνοεί τη συζήτηση του σεναρίου αυτού καθώς θεωρεί πως η ελληνοκυπριακή πλευρά είναι πρόθυμη να εισέλθει σε διάλογο για τέτοια λύση και ότι προς επίτευξή της είναι έτοιμη να δώσει αρκετά ανταλλάγματα ακόμη και στα θέματα των θαλασσών και των υδρογονανθράκων έναντι απόδοσης μικρού ποσοστού κατεχόμενου εδάφους στην ελληνοκυπριακή πλευρά. Αυτό που επιδιώκει η τουρκική πλευρά, για αυτό και το συντηρεί, είναι να παρασύρει τη Λευκωσία σε μια τέτοια συζήτηση.
Σε στάση αναμονής ο ΟΗΕ ενόψει εκλογών
Το μετεκλογικό σκηνικό, όπως θα προκύψει από τα αποτελέσματα των Προεδρικών, θα καθορίσει σε μεγάλο βαθμό και τα επόμενα βήματα στο Κυπριακό. Οι εν δυνάμει μεσολαβητές παρουσιάζονται αποφασισμένοι να προχωρήσουν με μία νέα προσπάθεια για επανέναρξη των διαπραγματεύσεων. Για τα Ηνωμένα Έθνη προϋπόθεση για να επανέλθουν σε νέα πρωτοβουλία είναι η αποδοχή από τους εμπλεκόμενους του πλαισίου Γκουτέρες. Είναι προφανές πως εάν δεν ξεκαθαρίσει το τοπίο, δεν πρόκειται ο Διεθνής Οργανισμός να προβεί σε κινήσεις, όπως για παράδειγμα τον διορισμό Ειδικού Συμβούλου του Γενικού Γραμματέα για το Κυπριακό, στη θέση του παραιτηθέντα Έσπεν Μπαρθ Άιντε. Στο παρασκήνιο, πάντως, όλες οι ενέργειες που γίνονται συνδέονται με εξελίξεις στο θέμα της ΟΥΝΦΙΚΥΠ. Όπως τονίζουν ενημερωμένες πηγές, οι επικείμενες συζητήσεις για την ανανέωση της θητείας της Δύναμης για έξι ακόμη μήνες, που θα γίνουν εντός Ιανουαρίου, θα κυλήσουν χωρίς εκπλήξεις. Ό,τι θα γίνει σε σχέση με το ζήτημα της ΟΥΝΦΙΚΥΠ, θα διαδραματιστεί τους επόμενους μήνες μέχρι την έκθεση, το ψήφισμα ανανέωσης, που χρονικά τοποθετείται τον Ιούνιο.
ΠΗΓΗ: tanea-diaspora.net
COMMENTS