Είναι ο γεωγραφικός προσδιορισμός στο όνομα Σκοπίων, λάδι στο εκρηκτικό τηγάνι του αλυτρωτισμού;

Είναι νομικά, πολιτικά και διαπραγματευτικά παράλογο να ζητάμε την εξάλειψη του αλυτρωτισμού από τα Σκόπια και την ίδια στιγμή να συζητούμε όνομα με γεωγραφικό προσδιορισμό.

Ανάλυση : Αλέξανδρος Δρίβας* και Δημήτριος Ν. Τσαϊλάς**

Πολλές φορές, η επανάληψη των λαθών δημιουργεί την ψευδαίσθηση οτι δεν πρόκειται για λάθη, αλλά για μια κανονικότητα, για μια ρουτίνα. 

Ψεύδος, σημαίνει ύπνος και αυτή είναι η δύναμη του κάθε ψέυδους. «Κοιμίζει» αφού πρώτα γίνει σύνθημα. Η Ελλάδα αποκαλεί «έντιμο συμβιβασμό» μια αποδοχή από τη μεριά των Σκοπίων, ενός ονόματος που θα περιλαμβάνει γεωγραφικό προσδιορισμό. Σύμφωνα με αυτό το αίτημα, ο αλυτρωτισμός περιορίζεται. Ισχύει ακριβώς το αντίθετο.

Το όνομα υποδηλώνει έδαφος

Κάθε διαπραγμάτευση χρειάζεται ένα πλαίσιο επίλυσης της διαφοράς. Με άλλα λόγια, το πρόβλημα μεταξύ Ελλάδος και Σκοπίων, αφορά περίπτωση εδαφικής διαφοράς. Ούτε η Ταϊβάν διεκδικεί εδάφη από την Κίνα. Οι περισσότεροι όμως ξέρουν τις διαφορές που υπάρχουν με την Κίνα. Μάλιστα, οι δύο χώρες μοιράζονται και κοινή γλώσσα. Η Ελλάδα έχει το μεγαλύτερο ποσοστό της γεωγραφικής περιφέρειας που ονομάστηκε Μακεδονία (περίπου το 58-60%). Στα Σκόπια υπάρχει το 38-40%, στη Βουλγαρία το 10-12% ενώ πολύ μικρές περιοχές βρίσκονται στη σημερινή ανατολική Αλβανία και στη νότια Σερβία. Το πρόβλημα λοιπόν, όσο και αν προσπαθούμε να το εκπαραθυρώσουμε από την ιστορική του διάσταση, δε γίνεται καθώς το όνομα, έχει προκύψει από τα αρχαία ελληνικά χρόνια και με τα ρωμαϊκά (Μακέδνα=ακόντιο, δωρική διάλεκτος).

Μέγας Αλέξανδρος, Ρωμαίος… Σκοπιανός!

Το πιο τραγικό της υπόθεσης του Σκοπιανού είναι οτι οι Σκοπιανοί πολιτικοί, ζητούν την καπήλευση του Μεγάλου Αλεξάνδρου αλλά αντλούν την ιστορικότητα του ονόματος των σημερινών εδαφών τους, από τα ρωμαϊκά χρόνια! Επομένως, το ζήτημα δεν είναι ονοματολογικό, όπως απέδειξαν και οι Βαλκανικοί Πόλεμοι. Όπως ένας ποταμός έχει τις πηγές και τις εκβολές του, έτσι είναι και το Σκοπιανό Ζήτημα. Η πηγή του προβλήματος είναι εδαφικού χαρακτήρα και καταλήγει να είναι ονοματολογικό.

Διαπραγμάτευση

Ο πολιτικός ρεαλισμός εστιάζει στην αναζήτηση τρόπων για τη μεγιστοποίηση των οφελών σε μια διαπραγμάτευση. Ο λεγόμενος «έντιμος συμβιβασμός», αναγράφεται στο βιβλίο του Nicholson «Το Εγχειρίδιο του συνετού Διπλωμάτη» και περιγράφεται απλώς σαν μια εσωτερική άσκηση του διπλωμάτη, έναν κώδικα πρωτοκόλλου. «Ένας διπλωμάτης δεν πρέπει να πανηγυρίζει για κάποια επιτυχία του (…) πρέπει να διατείνεται οτι έγινε ένας έντιμος συμβιβασμός». Σε μια εταιρεία, σε ένα κράτος, σε μια ομάδα πίεσης, αυτό που είναι ζητούμενο είναι το κέρδος. Το κέρδος κάθε φορά είναι διαφορετικό. Μπορεί δηλαδή, (ανάλογα την περίσταση και την ισχύ των δύο μερών που ερίζουν πάνω από ένα διακύβευμα) να είναι και η «μη ζημιά». Αν η Ελλάδα τελικά δεχτεί να επιλύσει τώρα το ζήτημα, το μόνο σίγουρο είναι πως πρέπει να αποφύγει τον γεωγραφικό προσδιορισμό.

Γιατί Γεωγραφικός προσδιορισμός, είναι λάδι στο τηγάνι;

Οι γεωγραφικοί προσδιορισμοί, δεν είναι καλές λύσεις για τις εδαφικές διαφορές. Για έναν άλλου τύπου προσδιορισμό, η Γαλλία έθετε veto στο Η.Β για την Βρετάνη. Οι λέξεις στις διεθνείς συνθήκες, παράγουν έννομες υποχρεώσεις. Όταν αυτές κάνουν λόγο για εδάφη, οι λέξεις γίνονται εδάφη. 

Είναι νομικά, πολιτικά και διαπραγματευτικά παράλογο να ζητάμε την εξάλειψη του αλυτρωτισμού από τα Σκόπια και την ίδια στιγμή να συζητούμε όνομα με γεωγραφικό προσδιορισμό.

Ας παρακολουθήσουμε το συλλογισμό: Έστω οτι τα Σκόπια υιοθετούν το όνομα «Βόρεια Μακεδονία». Η ερώτηση ενός πολίτη των Σκοπίων που θα έχουν μετονομαστεί με τον άνω γεωγραφικό προσδιορισμό, θα είναι εύλογη: Η Νότια Μακεδονία, που είναι; Όλοι οι αλυτρωτισμοί και όλες οι εξάρσεις εθνικισμών στα Βαλκάνια, ακολουθούν αυτό το μοτίβο.

Το παράδειγμα της Βουλγαρίας

Μια πολύ σημαντική παράμετρος που αξίζει να αναφερθεί: Στο προ ολίγων ημερών Σύμφωνο Φιλίας που υπεγράφη μεταξύ Βουλγαρίας και Σκοπίων, ο ηγέτης της Βουλγαρίας δεν αποκάλεσε τα Σκόπια με τη συνταγματική τους ονομασία. Γιατί; Δε θα ήθελε η Βουλγαρία : 1) να έχουν τα Σκόπια το μονοπώλιο της ονομασίας. 2) Μελλοντικά οι Σκοπιανοί θα μπορούσαν να εγείρουν αξιώσεις και στην βορειο-ανατολική Μακεδονία –Pirin (που βρίσκεται σήμερα εντός της βουλγαρικής επικράτειας).

Συμπέρασμα

Ο γεωγραφικός προσδιορισμός θα αποτελέσει την επισφράγιση και το νομικό εφαλτήριο για ένα domino αλυτρωτισμού. Με έναν γεωγραφικό προσδιορισμό, η κάθε αντιπολίτευση των Σκοπίων, για προεκλογικούς λόγους και για λόγους συσπείρωσης του εκλογικού σώματος στο οποίο επιθυμεί να απευθυνθεί, δε θα έχει συμφέρον να προβεί σε αλλαγές εντός του Σκοπιανού Συντάγματος, αλλαγές που αφορούν το πώς θα ονομάζονται οι πολίτες ή το πώς θα διδάσκεται στα σχολεία η Ιστορία και η Γεωγραφία. Ένα όνομα όπως το «Βόρεια Μακεδονία» θα διογκώσει τα προβλήματα της Ελλάδας με τη γειτονική χώρα και θα ανοίξουν ταυτόχρονα, άλλα ζητήματα εθνοτικά που διαχρονικά υπάρχουν στα Βαλκάνια. Ένας πολιτειακός προσδιορισμός ή κάποιος άλλος προσδιορισμός, (*ο όρος «Νέα Μακεδονία» είναι επίσης προβληματικός, όχι όμως όσο ο όρος «Βόρεια Μακεδονία») θα ήταν προς το συμφέρον της Ελλάδας και της περιφέρειας των Βαλκανίων. Προσεχώς θα κάνουμε λόγο για τους λόγους που θα ήταν προς το συμφέρον της Ελλάδας πολλοί προσδιορισμοί στην πιθανή ονομασία των Σκοπίων. Και καθώς, όπως εύστοχα είπε ο Σαιξπηρ «Το κακό που κάνουν οι άνθρωποι θα ζεί και μετά από αυτούς.» ,  το καλύτερο δυνατό σενάριο και ταυτόχρονα, η βέλτιστη δυνατή επιλογή της Ελλάδας, παραμένει το πάγωμα των διαπραγματεύσεων καθώς η συγκυρία μόνο καλή δεν είναι.

* Ο Αλέξανδρος Δρίβας είναι, Συντονιστής της Ομάδας Ανατολικής Μεσογείου στο ΤΟ.ΡΕ.ΝΕ (ΙΔΙΣ) & αναλυτής στο Κέντρο Διεθνών και Στρατηγικών Αναλύσεων (ΚΕΔΙΣΑ).

**Ο Δημήτριος Ν. Τσαϊλάς είναι Υποναύαρχος (εα) ΠΝ




new-economy.gr