Πόσο κοστίζει η σύνταξη με προαιρετική ασφάλιση

Αίτηση για υπαγωγή σε προαιρετική ασφάλιση μπορούν να κάνουν όλοι όσοι έχουν μείνει ανασφάλιστοι, αρκεί να πληρούν προϋποθέσεις

Σύνταξη με βασική προϋπόθεση να έχουν ήδη 1.500 ως 3.000 ένσημα μπορούν να πάρουν όσοι σταμάτησαν να πληρώνουν εισφορές ως εργαζόμενοι, αρκεί να υποβάλουν αίτηση για προαιρετική ασφάλιση, καταβάλλοντας οι ίδιοι τις εισφορές τους μέχρι να συμπληρώσουν τα 4.500 ένσημα.


Το ελάχιστο ποσό των μηνιαίων εισφορών ξεκινά από 158 ευρώ το μήνα για όσους ασφαλίζονταν στον ΟΑΕΕ ή στο ΙΚΑ, ενώ για όσους είχαν ασφαλιστεί στον ΟΓΑ και διέκοψαν την ασφάλισή τους, χωρίς να έχουν τον απαιτούμενο χρόνο για να βγουν στη σύνταξη, το ελάχιστο ποσό εισφοράς ξεκινά από 110,5 ευρώ το μήνα.
Ο υπολογισμός των εισφορών κρύβει παγίδες για όσους είχαν διαδοχική ασφάλιση το τελευταίο δωδεκάμηνο, καθώς το κόστος θα είναι αυξημένο (26,95%) επειδή θα προκύψει επί του αθροίσματος των μέσων αποδοχών από μισθούς και ελεύθερο επάγγελμα.

Προϋποθέσεις

Αίτηση για υπαγωγή σε προαιρετική ασφάλιση μπορούν να κάνουν όλοι όσοι έχουν μείνει ανασφάλιστοι, αρκεί να πληρούν μία από τις δύο παρακάτω προϋποθέσεις:

• Να υπήρξαν ασφαλισμένοι κατά το παρελθόν για 5 έτη (ή 1.500 ημέρες), εκ των οποίων τουλάχιστον 1 έτος (ή 300 ημέρες) εντός της τελευταίας, πριν από την υποβολή της αίτησης, πενταετίας. Στην περίπτωση αυτή η αίτηση πρέπει να υποβληθεί εντός ενός έτους από την τελευταία ασφάλισή τους. Ασφαλισμένος που διέκοψε δηλαδή την ασφάλιση τον Δεκέμβριο του 2017 θα πρέπει να κάνει αίτηση για προαιρετική ασφάλιση μέχρι τον Δεκέμβριο του 2018, εφόσον συμπληρώνει συνολικό χρόνο ασφάλισης 5 ετών και σε κάθε περίπτωση να ήταν ασφαλισμένος τον τελευταίο χρόνο πριν διακόψει.
• Να έχουν πραγματοποιήσει οποτεδήποτε στο παρελθόν συνολικά 10 χρόνια υποχρεωτικής ασφάλισης (3.000 ένσημα) σε ένα ή δύο Ταμεία (διαδοχική). Σε αυτή την περίπτωση δεν υπάρχει περιορισμός στην υποβολή αίτησης και μπορούν να την καταθέσουν όποτε το αποφασίσουν, δηλαδή είτε μέσα στο 2018 είτε στο 2019 είτε το 2020 κ.λπ.

Αιτήσεις του 2017

Οι νέες διατάξεις για την προαιρετική ασφάλιση εφαρμόζονται για αιτήσεις που έχουν υποβληθεί και μένουν σε εκκρεμότητα από 1ης/1/2017, καθώς και για τις αιτήσεις που θα υποβληθούν από εδώ και πέρα.

Οι αιτήσεις που έχουν υποβληθεί έως 31/12/2016, ανεξάρτητα από το αν έχουν εκδοθεί οι αποφάσεις υπαγωγής σε προαιρετική ασφάλιση ή είναι σε εκκρεμότητα, αντιμετωπίζονται με το παλιό καθεστώς, δηλαδή με σταθερές εισφορές του κάθε Ταμείου, ανεξάρτητα από τις αποδοχές που είχαν οι αιτούντες όταν εργάζονταν. Με το παλιό καθεστώς (αίτηση μέχρι 31/12/2016) στο ΙΚΑ, για παράδειγμα, οι εισφορές καθορίζονται από τεκμαρτές αποδοχές και όχι από τις πραγματικές. Και σε αρκετές περιπτώσεις οι εισφορές βγαίνουν πιο πάνω σε σύγκριση με το νέο καθεστώς.

Οι όροι και οι προϋποθέσεις όπως και τα ποσά που θα πρέπει να καταβάλουν όσοι σκοπεύουν να κάνουν αίτηση προαιρετικής ασφάλισης περιγράφονται σε εγκύκλιο που εξέδωσε χθες ο ΕΦΚΑ.

Οδηγός

Οι οδηγίες αφορούν όσους είχαν ασφαλιστεί είτε πριν είτε μετά το 1993, σε ΙΚΑ, ΟΑΕΕ, ΕΤΑΑ, ΟΓΑ, ΕΤΑΠ-ΜΜΕ, καθώς και τους εφημεριδοπώλες και πωλητές λαϊκών αγορών. Για την προαιρετική ασφάλιση στο Δημόσιο και στο ΝΑΤ θα εκδοθούν νέες οδηγίες. Σύμφωνα με την εγκύκλιο του ΕΦΚΑ:

1. Στον απαιτούμενο ελάχιστο χρόνο των 1.500 ή 3.000 ενσήμων που πρέπει να έχουν όσοι διέκοψαν την ασφάλιση για να κάνουν στο εξής προαιρετική ασφάλιση συνυπολογίζονται ο χρόνος διαδοχικής ασφάλισης, ο χρόνος ασφάλισης που έχει διανυθεί για την ίδια χρονική περίοδο (παράλληλη), ενώ δεν συνυπολογίζονται χρονικά διαστήματα ασφάλισης αναγνώρισης πλασματικών χρόνων.

2. Δεν έχουν δικαίωμα προαιρετικής ασφάλισης όσοι είναι ανάπηροι (με ιατρική γνωμάτευση).

3. Οι αυτοαπασχολούμενοι και οι ασφαλισμένοι στον ΟΓΑ δεν πρέπει να έχουν αφήσει οφειλές κατά το διάστημα που ήταν ασφαλισμένοι και αν έχουν οφειλή θα πρέπει να έχουν υπαχθεί σε καθεστώς ρύθμισης.

4. Ο ασφαλισμένος πληρώνει υποχρεωτικά το 20% του μισθού ή του εισοδήματος του τελευταίου δωδεκαμήνου για την κύρια σύνταξη και αν θέλει δίνει και το 6,95% για τον κλάδο υγείας ώστε να έχει και ιατροφαρμακευτική περίθαλψη. Θα πρέπει να καταβάλλει ανελλιπώς εισφορές για 25 ημέρες κάθε μήνα.

5. Η ελάχιστη μηνιαία εισφορά σύνταξης για ελευθέρους επαγγελματίες και όσους ήταν ασφαλισμένοι ως μισθωτοί είναι το 20% του βασικού μισθού των 586,08 ευρώ, δηλαδή 117,2 ευρώ, ενώ άλλα 40,7 ευρώ στοιχίζει η εισφορά 6,95% του κλάδου ασθένειας. Στο σύνολο το ελάχιστο κόστος προαιρετικής ασφάλισης βγαίνει 157,9 ευρώ το μήνα ακόμη και αν ο ασφαλισμένος έχει μηδενικό εισόδημα! Για μεγαλύτερο μισθό – εισόδημα, η εισφορά ανεβαίνει ανάλογα με το τι βγάζει στο 20%+6,95%. Για παράδειγμα, προαιρετικά ασφαλισμένος που είχε το τελευταίο δωδεκάμηνο μέσο μισθό 900 ευρώ θα καταβάλλει εισφορά 242,55 ευρώ. Αν πληρώσει μόνο για σύνταξη, θα καταβάλλει 180 ευρώ.

6. Για τον ΟΓΑ, ως ελάχιστη μηνιαία βάση ορίζεται ο μισθός των 410,26 ευρώ, αλλά η παγίδα είναι ότι όσοι διέκοψαν και θελήσουν να συνεχίσουν προαιρετικά την ασφάλισή τους ως αγρότες θα πληρώνουν 20% για κλάδο σύνταξης και 6,95% για ασθένεια (26,95%) παρότι οι «κανονικοί» ασφαλισμένοι στον ΟΓΑ θα πληρώνουν 26,95% μετά το 2021 (σ.σ.: το 2017 έδιναν 21,2% για εισφορές, το 2018 πηγαίνουν στο 23,2% και το 2022 στο 26,95%). Η ελάχιστη εισφορά για την προαιρετική ασφάλιση στον ΟΓΑ είναι 110,5 ευρώ, αντί 88 ευρώ που είναι για όσους δεν έχουν κάνει διακοπή.

7. Τα εισοδήματα ή οι μηνιαίες αποδοχές που λαμβάνονται υπόψη για τις εισφορές αναπροσαρμόζονται κάθε έτος από το 2017 ως το 2020 κατά τη μεταβολή του τιμαρίθμου και για το διάστημα από το 2021 με βάση το δείκτη μεταβολής μισθών.

8. Στις περιπτώσεις διαδοχικής ασφάλισης, η μηνιαία εισφορά υπολογίζεται ως ποσοστό επί του μέσου όρου του αθροίσματος των μηνιαίων αποδοχών και εισοδημάτων από κάθε απασχόληση.

9. Οι μισθωτοί καταβάλλουν το σύνολο της ασφαλιστικής εισφοράς εργαζόμενου και εργοδότη με βάση το μέσο όρο του συνόλου των (πάσης φύσεως) μηνιαίων αποδοχών επί των οποίων καταβλήθηκαν ασφαλιστικές εισφορές κατά το τελευταίο δωδεκάμηνο πριν από τη διακοπή της υποχρεωτικής ασφάλισης, συνυπολογιζομένων του Δώρου εορτών και του επιδόματος αδείας.

10. Οσοι είχαν βαρέα και δεν συμπλήρωσαν τις χρονικές προϋποθέσεις για σύνταξη (4.500, με 3.600 στα βαρέα) χάνουν το δικαίωμα εξόδου με βαρέα γιατί ο χρόνος προαιρετικής ασφάλισης δεν λογίζεται ως χρόνος διανυθείς σε βαρέα και ανθυγιεινά επαγγέλματα. Αυτό σημαίνει ότι όσοι δεν έχουν τα βαρέα για σύνταξη θα έχουν αύξηση ορίου ηλικίας κατά 5 έτη, από τα 62 στα 67!

11. Οι εισφορές προαιρετικής ασφάλισης καταβάλλονται κάθε μήνα και έχουν πρόστιμο αν πληρωθούν εκπρόθεσμα. Αν όμως δεν πληρωθούν για 2 χρόνια, το δικαίωμα προαιρετικής χάνεται οριστικά και ο ασφαλισμένος μπορεί να ξανακάνει αίτηση μετά από τρία χρόνια. Συνολικά, ο ασφαλισμένος μπορεί να υπαχθεί σε καθεστώς προαιρετικής ασφάλισης μέχρι τρεις φορές.

12. Η προαιρετική συνέχιση της ασφάλισης αναστέλλεται α) με τη συνταξιοδότηση του ασφαλισμένου λόγω αναπηρίας ορισμένου χρόνου και
β) αν επιδοτηθεί λόγω ασθένειας. Μετά την παρέλευση του χρόνου αναστολής συνεχίζεται η προαιρετική ασφάλιση χωρίς εκ νέου εξέταση των προϋποθέσεων.

13. Διακοπή ή λήξη της προαιρετικής ασφάλισης επέρχεται: α) με αίτηση του ασφαλισμένου, β) με τη συνταξιοδότησή του λόγω γήρατος ή επ’ αόριστον αναπηρίας, γ) με την ανάληψη εργασίας (ή λόγω θανάτου).

Παραδείγματα

Επιλογή φορέα
1. Ασφαλισμένος που είχε ΙΚΑ και ΟΑΕΕ και διέκοψε από το ΙΚΑ στις 31/10/2017 και από τον ΟΑΕΕ στις 20/10/2017, με ημερομηνία λήξης ασφάλισης 31/10/2017, επιλέγει τον φορέα όπου θα υπαχθεί προαιρετικά.
2. Ασφαλισμένος που έχει διακόψει την υποχρεωτική ασφάλισή του στο ΙΚΑ στις 15/4/2017 και στον ΟΑΕΕ στις 10/4/2017 μπορεί να συνεχίσει την ασφάλισή του προαιρετικά στον ΟΑΕΕ.
3. Ασφαλισμένος που έχει διακόψει την υποχρεωτική ασφάλισή του στον ΟΓΑ στις 31/3/2017 και στον ΟΑΕΕ με ημερομηνία διαγραφής 31/3/2017 μπορεί να επιλέξει αν θα πληρώνει προαιρετικά στον ΟΑΕΕ ή στον ΟΓΑ.

Υπολογισμός εισφορών

1. Μισθωτός διέκοψε την ασφάλιση τον Φεβρουάριο του 2017 και υπέβαλε αίτηση για προαιρετική συνέχιση ασφάλισης τον Μάιο του 2017. Το ασφάλιστρο θα βγει από το μέσο όρο μηνιαίων αποδοχών που είχε από τον Μάρτιο του 2016 ως τον Φεβρουάριο του 2017.
Εστω ότι οι συνολικές αποδοχές του δωδεκαμήνου (μαζί με Δώρα, υπερωρίες κ.ά.) είναι 9.630 €. Οι αποδοχές αυτές θα πάρουν την αύξηση του τιμαρίθμου εφόσον υπερβαίνει τη 1 μονάδα. Για το 2017 όμως ο δείκτης μεταβολής είναι 1, οπότε οι αποδοχές μένουν 9.630 €. Ο μέσος όρος κάθε μήνα είναι 802,50 € και σε αυτό το ποσό θα υπολογιστεί η εισφορά σύνταξης με 20% και ασθένειας με 6,95% (εφόσον το επιλέξει ο ίδιος). Για σύνταξη θα δίνει 160,50 €, ενώ για τον Κλάδο Υγείας 56,98 € και συνολικά 217,48 ευρώ. Αν έμενε εργαζόμενος θα πλήρωνε μόνον τις δικές του εισφορές που είναι 16%, δηλαδή 128,5 ευρώ, και θα είχε όλο το πακέτο, δηλαδή κύρια σύνταξη, επικουρική και περίθαλψη.

2. Ελεύθερος επαγγελματίας, ασφαλισμένος στον ΟΑΕΕ, υποβάλλει αίτηση τον 8/2017, με διακοπή υποχρεωτικής ασφάλισης στις 30.6.2017. Η εισφορά θα βγει με το μέσο μηνιαίο εισόδημα τελευταίου 12μήνου. Εστω ότι είναι 793,04 €. Θα πληρώνει για σύνταξη 158,61 € και για ασθένεια 55,12 €, δηλαδή 213,73 € για προαιρετική ασφάλιση.

3. Ασφαλισμένος ΟΓΑ, με διακοπή υποχρεωτικής ασφάλισης στις 30/6/2017, υποβάλλει αίτηση για προαιρετική ασφάλιση. Το εισόδημα στο τελευταίο δωδεκάμηνο είναι 455,13 €. Θα πληρώνει για σύνταξη 91,03 € και για περίθαλψη 31,63 €, δηλαδή 122,66 € ευρώ συνολικά (455,13Χ26,95%=122,66).

4. Ελεύθερος επαγγελματίας, ασφαλισμένος ΟΑΕΕ με διακοπή ασφάλισης στις 30.6.2017 και παράλληλα ασφαλισμένος ΙΚΑ από τον 7/2016 έως τον 10/2016 με μηνιαίες αποδοχές 500 €, υποβάλλει αίτηση προαιρετικής συνέχισης της ασφάλισης τον 7/2017. Η εισφορά θα υπολογιστεί επί του αθροίσματος του μέσου μηνιαίου μισθού που είχε με ασφάλιση ΙΚΑ και του μέσου μηνιαίου εισοδήματος που προκύπτει από την ασφάλιση στον ΟΑΕΕ.
Το συνολικό εισόδημα τελευταίου 12μήνου και από τις δύο πηγές βγαίνει 11.516,48 ευρώ και, διαιρούμενο με 12, το μέσο μηνιαίο εισόδημα βγαίνει 959,71 ευρώ. Επομένως θα πληρώνει 191,94 € για σύνταξη και 66,70 € για ασθένεια, με την προαιρετική ασφάλιση. Συνολικά θα δίνει 258,64 €.

Κώστας Κατίκος
kkatikos@e-typos.com
Από την έντυπη έκδοση του Ελεύθερου Τύπου